ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ဘုရားကိုဘာေၾကာင့္ကန္ေတာ့လဲေမးရင္ ဘာေၾကာင့္ကန္ေတာ့ရတယ္ဆိုတာကိုေျပာႏိုင္တဲ့သူနည္းတယ္ဗ် တခ်ိဳ႕က မိဘေတြက ကိုးကြယ္ၾကလို႕လိုက္ကိုးကြယ္ၾကတယ္ တခ်ိဳ႕က ၾကည္ညိဳရံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ ဘာသာေျပာင္းလဲကိုးကြယ္ ၾကတယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးပါေလ ဘယ္လိုဘဲျဖစ္ျဖစ္ပါ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာကို ကၽြန္ေတာ္ေတာ့တကယ္ယံုၾကည္သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘာသာ၀င္ေတြသိသင့္သိထိုက္တာေလးေတြကို တေစ့တေစာင္းတင္ျပခ်င္တဲ့ေစတနာေလးေတြေၾကာင့္အခု စာေလးေတြကိုျဖန္႕ေ၀လိုက္တာပါ..........
အားလံုး ဘုရားကန္ေတာ႔ တတ္ႀကပါေစ
ဒါေလးကို ေရးရတာ အားလည္းနာတယ္၊ ခင္လည္းခင္တယ္ေျပာရမွာပါပဲ ။
ေထရဝါဒဗုဒၡဘာသာဝင္ ကိုိကို မမတို႔ ကို ေမးႀကည္႕ ရပါဦးမယ္ ။
တကယ္လို႔ မ်ားဘုရား ၊ ေစတီ တစ္ဆူဆူေရာက္ရင္ျဖင္႔ ဘုရားကို ဘယ္ေနရာက စျပီး
ကန္ေတာ႔ ပါသလဲ .......??????
စာကို ဆက္မဖတ္ပဲ ခဏေလးရပ္လိုက္ပါေနာ္ ။ ခုဏကေမးခြန္းေလးကို ေသေသခ်ာခ်ာ
စဥ္းစားျပီးေျဖႀကည္႔ လိုက္ပါ ။
ကိုယ္႔ ေန႕ ကိုယ္႔ နံ က ေနျပီးေတာ႔ ကန္ေတာ႔ ႀကတယ္လို႔ အမ်ားစုက ေျဖႀကပါတယ္။
ဘာတဲ႔
စေနေန႔ ေမြးတဲ႔လူက နဂါး
တနင္းလာေန႕ ေမြးတဲ႔ လူက က်ား ဆိုျပီး စသည္ စသည္ျဖင္႔ အသီးသီးသတ္မွတ္ျပီး
ဘုရားေပၚေရာက္ရင္ျဖင္႔ အဲဒီတိရစာၦန္ေတြကို အရင္ရွာႀကေလရဲ႕ ။ အဲဒီ
အေကာင္ဗေလာင္ေတြ ေတြ႕ ျပီးမွ ဒါဟာ
ငါရွစ္ခိုးရမယ္႔ ေနရာပါပဲ ဆိုျပီးကန္ေတာ႔ ႀကေလရဲ႕ ။
ဘုရားနဲ႔ ေရာျပီး အဲဒီ အေကာင္ေတြ ကန္ေတာ႔ ေနႀကတဲ႔ ေထရဝါဒ ကိုကို
မမမ်ားကို တစ္ခုထပ္ေမးခ်င္တာက အဲဒီအေကာင္ေတြကို ဘာေန႕ ေမြးရင္
ဘာေကာင္ျဖစ္ပါတယ္ ။ဆိုတာ ဘယ္ဗုဒၡဘာသာစာေပက်န္းဂန္ေတြမွာ
ေရးသားထားတာေတြ႕ရပါသလဲ ။ အဲဒီအေကာင္ေတြရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ဟာ ဘာလဲဆိုတာသိႀကပါရဲ႕
လား ။
ဟိုအရင္လူႀကီးေတြလုပ္ခဲ႕နဲ႔ ပဲ ဒီေခတ္ကလူငယ္ေတြ ဘာမွ မစဥ္းစားမဆင္ခ်င္ပဲ
၊ကိုယ္႔ ဦးေႏွာဏ္မသံုးေတာ႔ ပဲ ဒီအတိုင္းေမွ်ာလိုက္ေနေတာ႔ မွာလား ။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဗုဒၡၶဘုရားရွင္ေဟာႀကားေတာ႔မူခဲ႔တဲ႔
ကာလာမ သုတၱန္ မွာ ပါတဲ႔ တစ္ခ်က္က
အစဥ္အလာျဖစ္ေန လို႔ လဲ ခ်က္ခ်င္း မယံုႀကည္ပါနဲ႔ ဆိုတဲ႔
တစ္ခ်က္ပါပါတယ္။ဘုရားေပၚေရာက္လ္ို႔ မွ ဘုရားမကန္ေတာ႔ အား
တိရစာၦန္ရွာေဖြေရး လုပ္ေနတဲ႔ အကို တို ႔အမတို႔ အဲ
ဒါေလးတစ္ခ်က္သတိရေစခ်င္ပါတယ္။
ဒါဟာျဗဟၼဏ ပု႑ားေတြရဲ႕ လုပ္ႀကံ ဇာတ္လမ္းသက္သက္သာျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးက အသိဥာဏ္ႀကီးတဲ႔ ျဗဟၼဏ ပု႑ားႀကီးေတြဟာ ေဗဒင္္သံုးပံု ကို
အစဥ္အဆက္သက္ဝင္ေနရေအာင္ နဲ႔ ေနာက္ေမြးလာမယ္႔ ေဗဒင္ဆရာမ်ိုဳးဆက္
လုပ္စားလို႔ ရေအာင္ ၊ လုပ္ႀကံဖန္တီးထားတဲ႔ ပံုျပင္ေတြကို
ဘာသာေရးကူးစက္မႈမွတစ္ဆင္႔ ေထရဝါဒအသြင္ကူးေျပာင္းေပးခဲ႔ တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္
။ေထရဝါဒမွာေဗဒင္မွရွိပါဘူး။ မဟာယနမွာသာေဗဒင္ရွိပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံက လူေတြ အားတနင္းလာအဂၤါ ဆိုျပီ ျဖစ္ေနတာဟာ ေထရဝါဒနဲ႔
မဟာယနေရာယွက္မႈရဲ႕ သာဓကေတြပါ ။ ျမန္မာနိုင္ငံ ရဲ႕ ေထရဝါဒသမိုင္းမွာ
ေထရဝါရ အမည္ခံျပီး မဟာယနလုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ေနႀကတဲ႔ ရဟန္းသံဃာေတာ္ေတြ
ရွိခဲ႔ ပါတယ္ ။ လက္ရွိလည္းွရွိေနဆဲပါပဲ ။ သူတို႔ ေတြေႀကာင္႔ နဂိုကတည္းက
အေမဘုရားရွစ္ခုိးလို႔ လိုက္ရွစ္ခိုး ...
အဓိပါယ္ဘာမွန္းမသိတဲ႔ မိရိုးဖလာဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားဟာ ေဗဒင္ဟာ
ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားရဲ႕ အစဥ္အလာတစ္ခုအျဖစ္လက္ခဲ႔ ႀကပါေတာ႔ တယ္ ။
အခုဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ကေလးေမြးရင္ နာမည္ေပးဖို႔
ေဗဒင္ဆရာဆီက္ိုေျပးေနႀကပါျပီ ။ တကယ္လို႔ မ်ား စေန ၊ တနင္းဂၤေႏြ ဆိုတာေတြ
မရွိေတာ႔ ရင္ ျဖင္႔ဘယ္လိုနာမည္ေပးရမလဲ မသိလုိ႔ ...
ေမာင္ ဘယ္သူ ၊ မဘယ္သူ ဆိုျပီး ေတာင္ ျဖစ္လာမလား လို႔ အေျခအေနဆိုး
ေနပါျပီ ။
ဒါက ျပင္ရမွာ ခက္တဲ႔ ကိစၥ ၊ ႀကာမယ္႕ကိစၥမို႔ ခဏ ရပ္ႀကစို႔ ။
ဘုရားကို ဘာေႀကာင္႔ ကန္ေတာ႔ ရပါသလဲ ဆိုတဲ႔ ေမးခြန္းေလးကို ေျဖႀကည္႕ ႀကပါစို႔ ။
ဘုရားကို ဘာေႀကာင္႔ ကန္ေတာ႔ သလဲ ?
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေတြ ဘုရားေပၚေရာက္ရင္ျဖင္႔ ကန္ေတာ႔လိုက္ႀကတာ
ဖင္းဘူးေတာင္းကိုေထာင္လို႔ ေပါ႔ ။ ေမေမက ကန္ေတာ႔ခိုင္းလုိ႔ ကန္ေတာ႔ တာ ၊
ေဖေဖကကန္ေတာ႔ ခိုင္းလို႔ ၊ ဘုန္းဘုန္းက ကန္ေတာ႔ ခိုင္းလို႔ ၊
အစရွိသည္ျဖင္႔ ကန္ေတာ႔ ႀကေလရဲ႕ ။
ကြၽန္ေတာ္႕ သူငယ္ခ်င္းေတြ အေဝးေရာက္ျမန္မာမ်ားလည္း ည အိပ္ယာဝင္ေတာ႔
မယ္ဆိုရင္ျဖင္႔ ဝတၱရားကလည္းျဖစ္ ၊ အေမကလည္းမွာ၊ ဆိုေတာ႔ ကန္ေတာ႔ ႀကေလရဲ႕
။ လူကအလုပ္က ပင္ပန္း ၊ အိပ္က လည္းအိပ္ခ်င္ဆိုေတာ႔ ခပ္ျမန္ျမန္ပဲ
ပုဆိန္ေပါက္ကေလးနဲ႔ ကန္ေတာ႔ ျပီးအိပ္ႀကပါေတာ႔ တယ္ ။ ဘာေႀကာင္႔ ကန္ေတာ႔
ရသလဲ ေတာ႔ သိခ်င္လည္း သိမယ္ ၊ မသိခ်င္လည္း မသိဘူး။ ကြၽန္ေတာ္လညး္ ဒီလိုပဲ
အစကေတာ႔ သိဘူး
အခုေတာ႕ ကြၽန္မသိျပီ ဆိုတဲ႔ ေႀကာ္ျငာထဲက အတိုင္း ပဲ ေျပာလိုက္ေတာ႔ မယ္ .........
ကေလးေတြကို ျပန္ေျပာျပလို႔ ရေအာင္လို႔ ပါ ။
အေျဖက ေတာ႔ .....
ေက်းဇူးရွိလို႔ ပါ တဲ႔ ။
ဟုတ္ပါတယ္ ေက်းဇူးရွိလို႔ ကန္ေတာ႔ ႀကတာပါ
ပရိနိဗၺာန္စံဝင္တာႀကာခဲ႔ ျပီျဖစ္တဲ႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ
လက္ရွိမ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ အသက္ရွင္ေနထို္င္တဲ႔ သူမ်ားအေပၚ ဘယ္လို
ေက်းဇူးရွိပါသလဲ ဆိုတာေလးႀကည္႕ ႀကရေအာင္.....
ဘုရားရွင္ဟာ ေလာကရဲ႕ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ခဲ႔ ပါတယ္။
ေဖၚထုတ္ခဲ႔ ရံုမွ်မကပဲ ဘယ္လိုသြားရမယ္ဆိုတဲ႔ လမ္းကို လည္း အတိအက်
လမ္းညႊန္ခဲ႔ သူျဖစ္ပါတယ္ ။
ေဆးစာရဲ႕ အညႊန္းအတိုင္းေသာက္ရင္ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္းနိုင္သလိုပဲ
ဘုရားရွင္ရဲ႕ အမွန္တရားသို႔ သြားရာလမ္းကို လမ္းညြန္းခ်က္အတိုင္း
တိတိက်က်လိုက္နာသူမ်ားဟာ
လိုက္နာလွ်င္ လိုက္နာသေလာက္ အကိ်ဳးမ်ားရရွိပါတယ္ ။
အရွိကို အရွိအတိုင္း အမွန္ကို အမွန္အတိုင္းသာလမ္းညႊန္ခဲ႔ သူပါ ။
အျခားေသာ ေက်းဇူးေတာ္ေတြကို ေရးရရင္ မကုန္ဆုံုးနိင္ေအာင္ရွိတာမို႔ ...
ဘယ္လိုေက်းဇူးရွိသလဲ ဆို ရင္ အမွန္တရားကို သိေစျခင္းျဖင္႔
ေက်းဇူးရွိပါတယ္လို႔ ဆိုရင္ျဖင္႕ မမွားနိင္ပါဘူး ။
အဲဒီေတာ႔ ဘုရားကုိ ကန္ေတာ႕ ရင္ျဖင္႔ ငါတို႔ အေပၚေက်းဇူးရွိခဲ႔လို႔
ကန္ေတာ႔ပါတယ္လို႔ စိတ္ထဲ ကန္ေတာ႔ ရင္ ျပည္႔ စံုပါတယ္ဗ်ာ ။
သံဃာေတာ္ေတြဆိုရင္လည္း ဗုဒၶဘုရားရွင္ရဲ႕ အဆံုးအမေတြကို ဒီအခ်ိန္အထိ
ယူေဆာင္ေပး ၊သယ္ေဆာင္ေပးခဲ႔ သူမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း၊
ရွင္းလင္းေဟာႀကားျပီး နားလည္ေစသူမ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္းေက်းဇူးရွိပါတယ္။
ရတနာသံုးပါးနဲ႔ တင္ ရပ္မေနႀကပါနဲ႔ ေနာ္ မိဘနဲ႔ ဆရာ ကို လည္း မေမ႕ပါန႔ဲ ။
ငါတို႔ိုကို ေမြးရံဳပဲ ေမြးထားတာ ၊ ကိုယ္႔ ဘာသာကို ရွာစားလာရတာ
ဘာေက်းဇူးမွ မရွိဘူးတစ္ခ်ိဳ႕ ေျပာႀကေသးတယ္ ။
ေျပာလိုက္ပါရေစ ... ေမြးေပးတာကံေကာင္းတယ္မွတ္
မေမြးခ်င္ရင္ ဒီေခတ္ႀကီးထဲ လြယ္လြယ္ေလးပဲ ( ဟြန္း .....)
နည္းေပါင္းကို စံုလို႔ ...........
ဆရာလည္းဒီအတိုင္းပဲ ေနာ္.................
ဗုဒၶဘာသာဟာ ကိုယ္အားကိုယ္ကိုး ဘာသာျဖစ္ပါတယ္ ။ တစ္ေပတူးရင္ တစ္ေပပဲ
နက္မွာပါ ။ တစ္ေပတူးလို႔ ဆယ္ေပအနက္လိုခ်င္သူမ်ားအတြက္
ဗုဒၶဘာသာမွာ ေနရာမရွိဘူးလို႔ ဒီေနရာကေန ေျပာလိုက္ပါရေစ ။
.............................................................................
ကိုယ္ေျပာတဲ႔ စကား ၊ ကိုယ္ေရးတဲ႔ စာ ၊
အတြက္ ကိုယ္႔ မွာသာ တာဝန္ အရွိဆံုးျဖစ္ပါတယ္။
အားလံုး ဘုရားကန္ေတာ႔ တတ္ႀကပါေစ .........
ေလွခြင္းေတာင္သမုိင္း
အခန္း(၁)
ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းရွစ္ရာေက်ာ္ခန့္က ပုဂံၿပည္၌ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး ထီးနန္းသိမ္းပုိက္စုိးစံေတာ္မူစဥ္ ပုဂံၿပည္အနယ္နယ္အရပ္ရပ္၌ အရည္းၾကီးတုိ့၏ မစစ္မွန္ေသာအယူ၀ါဒမ်ား လႊမ္းမုိးေနခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးနန္းတက္လာေသာအခါ ထုိအယူ၀ါဒမ်ားကို မႏွစ္သက္ သၿဖင့္ စစ္မွန္ေသာ သာသနာကုိ ေတာင့္တလွ်က္ရွိသည္။ ထုိစဥ္ သထုံၿပည္မွ အရွင္အရဟံသည္ သာသနာၿပဳရန္ပုဂံၿပည္သုိ႔ ၾကြလာ၏ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ ရွင္အရဟံကုိ ဖူးေတြ႔ရေသာ္ မ်ားစြာၾကည္ညိဳလွ၏ ပုဂံၿပည္၌ သာသနာၿပဳပါရန္
ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္၏ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ ရွင္အရဟံ၏ အကူအညီၿဖင့္အရည္းၾကီးမ်ားအယူ၀ါဒ ကုိဖယ္ရွားသုတ္သင္၏။
ထုိ့အၿပင္ စစ္ေရးအရ ရွင္းလင္းသုတ္သင္ရန္ လုိအပ္ေသာေနရာမ်ားသုိ႔ ဓါးေရး-လွံေရး ကြ်မ္းက်င္ေသာ စစ္သည္သုံးက်ိပ္အား ေရြးခ်ယ္၍
အနယ္နယ္အရပ္ရပ္သုိ႔ ေစလႊတ္တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့ေလသည္။ ထုိသုိ႔ ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ည့္အထဲတြင္ ရဲသီဟ ႏွင့္တုိ႔စစ္သည္ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးတုိ႔မွာ ရမည္းသင္းခရုိင္အတြင္း ႏွိမ္ႏွင္း တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ၿခင္း ခံရေလသည္။ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တို့ ညီအစ္ကိုႏွစ္ဦးမွာ တာ၀န္ေပးသည့္အတုိင္း ရမည္းသင္းခရုိင္အတြင္း လွည့္လည္၍ မစစ္မွန္ေသာ အရည္းၾကီးတုိ့၏ အယူ၀ါဒ လႊမ္းမုိးမွု႔မ်ားအား စစ္ေသနဂၤဗ်ဴဟာနည္းမ်ားအရ လုိအပ္သလုိ နည္းအမ်ဳိးမ်ိဳးၿဖင့္ ရွင္းလင္းသုတ္သင္၍ အရည္းၾကီးတုိ႔ကုိ လူ၀တ္လဲေစၿပီးႏုိင္ငံေတာ္အတြင္း သင့္ေလွ်ာ္ေသာ အလုပ္အကုိင္မ်ားေပးကာ လုပ္ကုိင္ေစခဲ့သည္။ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ႔ႏွစ္ဦးသည္ ဗုဒၶသာသနာၿပန္႔ပြားေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သၿဖင့္ ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးမွ ၿမိဳ႔စားမ်ားအၿဖစ္ ေပးသနားရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္၍အစ္ကုိၿဖစ္သူ ရဲသီဟ မွာ ရမည္းသင္းၿမိဳစားအၿဖစ္ခန္႔ အပ္ၿခင္းခံရေလသည္။
အခန္း(၂)
ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႔၏ အေနာက္ဘက္ ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္ေစာင့္ ညီအမ ႏွစ္ေယာက္သည္ လမ္းပ်ဥ္းမနားရြာ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ႔၏ ၀မ္းတြင္လူ၀င္စား အမႊာညီအမအၿဖစ္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အၾကီးမမွာ သအားၿဖဴသူၿဖစ္၍ မၿဖဴဟု အမည္ေပးၿပီး ၊ အငယ္မမွာ အသားညိဳသူၿဖစ္၍ မယ္ညိဳဟု အမည္မွည့္ ေခၚခဲ့ေလသည္ ။
ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ႔သည္ ေစ်းေရာင္းေစ်း၀ယ္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကသူမ်ားၿဖစ္၍ ယခု က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ၏ အေနာက္ဖက္ မနီးမေ၀းတြင္ ေခတၱတည္းခုိ၍ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ ႏွင္ ပါတ္၀န္းက်င္ေက်းရြာမ်ားသုိ႔ ေစ်းေရာင္းသြားေလ့ရွိၾကေလသည္။
မၿဖဴ-မညိဳ တုိ့မွာ ငယ္ရြယ္သူေလးမ်ားၿဖစ္၍ မိခင္ဖခင္မ်ား ေစ်းေရာင္းသြားရာသုိ႔ ညေနတုိင္းသြားေရာက္ၾကိဳေလ႔ရွိၾကသည္ ။
ယင္းသုိ႔ မိခင္ဖခင္မ်ား ၿပန္မလာသည့္ အခါ အၿမဲတမ္းသြားေရာက္ေမွ်ာ္ၾကည့္ခဲ့ရေသာ ရြာေလးအား " ၾကည့္ေတာင္ရြာ " ဟုေနာင္တြင္အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။ ကာလေရြ႔လ်ားလာေသာအခါ ယခု "က်ည္ေတာင္ရြာ" ဟုအမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။
ထုိေနရာမွတဆင့္တုိး၍ သြားေရာက္ၿပီး မိခင္ဖခင္မ်ားအား ေခၚမွ မိခင္ဖခင္မ်ား ႏွင့္ အၿမဲေတြ႔ဆုံေနၾကရြာကေလးအား " ေခၚမရြာ"ယခု " ေခါမရြာ" ဟုအမည္တြင္ ေခၚေ၀ၚသမုဒ္ၾကေလသည္ ။
မၿဖဴ-မညိဳတုိ႔ ညီအမႏွစ္ေယာက္ အရြယ္ေရာက္လာၾကေသာအခါ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့သည္ လမ္းပ်ဥ္းမနား ႏွင့္ တဆင့္ကူး၍သြားလုိက္ၿပန္လုိက္ ေရာင္း၀ယ္လုပ္ကုိင္ စားေသာက္ ေနၾကရာမွ ေရၾကည္ရာၿမက္ႏုရာၿဖစ္သည့္ ယခုက်ည္ေတာင္ရြာကေလးသုိ႔ ေၿပာင္းေရႊ႔ေနထုိင္ၾကၿပီး ေစ်းေရာင္းေစ်း၀ယ္ လုပ္ရင္းေတာင္သူလုပ္ငန္းပါတြဲဖက္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကေလသည္။
ထုိအခ်ိန္တြင္ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဖက္ကမ္း ေတာင္ေၿခတ၀ုိက္၌ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား စုိက္ပ်ဳိးထားေသာေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ားအား ဆင္ၿဖဴေတာ္သုံးစီး ရံဖန္ရံခါ ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးလ်က္ရွိသည္။၄င္းသတင္းစကားအား ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးထံသုိ႔နားေတာ္ေပါက္ၾကားေသာအခါ မရမေနဖမ္းဆီးရန္ မင္းမိန္႔ၿဖင့္ ရမည္းသင္းၿမိဳ႔စား ရဲသီဟ ႏွင့္ ညီၿဖစ္သူ ရဲဒိဗၺတုိ့အား တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ရာရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺတုိ့ ညီအစ္ကုိႏွစ္ဦးသည္ က်ည္ေတာင္ရြာသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား၏ သတင္းကိုစုံစမ္း၍ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဘက္ကမ္းသုိ့ကူးခါ ယခု ဆင္ၿဖဴေတာင္ဟုေခၚေသာ ေတာင္ေတာ္အနီးဇီးပင္မ်ား ၀ုိင္းရံလ်က္ေနေသာ ေနရာ၌ေခတၱစခန္းခ်ေန
ထုိင္ၾကေလသည္ ။
ယင္းကဲ့သုိ႔ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားဖမ္းဆီးရန္ ေခတၱစခန္းခ်နားခုိေနထုိင္ေသာ ဇီးပင္မ်ား၀န္းရံလွ်က္ရွိသည့္ ၄င္းေနရာေလးအား ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ရြာတည္ေဆာက္ေသာအခါ "ဇီး၀ုိင္းရြာ" ယခု "ဇီးရုိင္းရြာ" ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။ဆက္လက္၍ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား၏ သြားလာလွုပ္ရွားမွု႔သတင္းအားစုံစမ္းရင္းလုိက္လံရွာေဖြဖမ္းဆီးရာ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားမွာ ယခုဆင္ၿဖဴေတာင္ ဟုေခၚေသာ ေတာင္ေတာ္၌ေၿမကိုခြင္း၍ ၀င္ေရာက္ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ေၿမကိုခြင္း၍ ၀င္သြားေသာတြင္းသာလွ်င္ေတြ႔ရေလသည္ ။
ယင္းကဲ့သုိ႔ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ေၿမကိုခြင္း၍ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရာ ထုိေတာင္ေတာ္အား ယခုအခါ "ဆင္ၿဖဴေတာင္" ဟူ၍ေခၚေ၀ၚသမုဒ္ၾကေလသည္။ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားေၿမကိုခြင္း၍ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာ ဆင္ၿဖဴတြင္းမွာ ယခုအခ်ိန္ထိ အထင္အရွားရွိေနေပသည္။ ရဲသီဟႏွင့္ရဲဒိဗၺ တုိ့ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးသည္ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ၿပန္လည္ထြက္လာမည္႔ အခ်ိန္ကိုေစာင့္ဆုိင္းစုံစမ္းရင္း က်ည္ေတာင္ရြာေလးသုိ႔ ၿပန္လည္ေရာက္ရွိ၍ စခန္းခ်ေနထုိင္ၾကစဥ္ ဘ၀ေရစက္ေၾကာင့္ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့၏ သမီးေခ်ာႏွစ္ေယာက္ၿဖစ္သည့္ မၿဖဴ- မညိဳတုိ့ႏွင့္ ရင္းႏွီး
ကြ်မ္း၀င္၍ ေမတၱာမ်ွခဲ့ၾကေလသည္ ။
ထုိအခ်ိန္တြင္ တုိင္းေရးၿပည္ေရးအေၿခအေနအရ ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးမွ ရဲသီဟႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ့ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္အားအၿမန္ၿပန္လာရန္ အမိန္႔ေတာ္ေရာက္ရွိ၍ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ့သည္ မၿဖဴ-မညိဳအား မင္းအမိန္႔ေၾကာင့္ ၿပန္ရမည္ၿဖစ္၍ သုံးလၾကာလွ်င္ ၿပန္လာၿပီးလက္ထပ္ထိမ္းၿမွားပါမည္ဟု ကတိၿပဳကာ ပုဂံမင္းေနၿပည္ေတာ္သုိ့ၿပန္သြားၾကေလသည္။
အခန္း(၃)
ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္နန္းရွင္မ်ားသည္ သုိက္ဆရာ၏ အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေရႊေလွ ေငြေလွမ်ား ေလွာ္ခတ္၍ အေရွ႔စူးစူးအတုိင္းေနေရာင္ၿပအင္းကိုၿဖတ္ၿပီး ထြက္ခြာလာၾကရာ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ၏ အေနာက္ဖက္ ယခုၾကာကန္ၾကီးဟုေခၚေသာ ေရကန္သုိ့အေရာက္တြင္ ေခတၱနားေန၍ ငုတ္လွ်ဴိေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ေလသည္ ။
ယင္းသုိ႔ ေရႊေလွ ေငြေလွမ်ား ေခတၱနားေနခဲ့ေသာေနရာအား ယခုအခါ " ၾကာကန္ၾကီး" ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္။ ၾကက္ဆူအုိင္ေက်းရြာမွ သုိက္ဆရာ ဦးကံ၀သည္ သုိက္စာအရ ဦးပဥၨင္း၀တ္၍ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး တပည့္ၿဖစ္သူေမာင္ေက်ာက္ဖားဆုိသူႏွင့္ သုိက္တူးရန္ စီစဥ္ၾကေလသည္ ။
ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္စာ ( သုိ႔ ) ေလွခြင္းေတာင္သမုိင္း
အခန္း (၄)
က်ည္ေတာင္ရြာ အေနာက္ဖက္ ေညာင္လန္းပင္ၾကီးအနီး ဘီလူးမၾကီးေတြ႔လိမ့္မည္ ခ်ည္မန္းကြင္းစြပ္ထားေလ .........ဘီလူးမၾကီးအနီး ေရကန္တစ္ခုရွိသည္ ။ ဂါထာမႏၱာန္စုတ္က ကြ်ဲရုပ္ၾကီးေပၚလာပါလိ့မ္မည္ ။ ကြ်ဲရုပ္ၾကီးကို ခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ ဖမ္းခ်ဳပ္ေဆးၾကိမ္တုန္ႏွင့္ ရြယ္ရုံသာရြယ္ပါ ။ မရုိက္ေလနဲ႔ ရုိက္ပါက ဂါထာမႏၱန္ပ်က္လိမ့္မည္ ။
ဖမ္းခ်ဳပ္ထားေသာ ကြ်ဲရုပ္ကုိ (၇) ၾကိမ္ ဂါထာမႏၱာန္ မန္းမွဳတ္ပါက ေရကန္အတြင္းမွ ေရႊသားအတိၿပီးေသာ ေလာင္းေလွတစ္စင္းေပၚလာလိမ့္မည္ ၊ ၄င္းအတြင္း၌ ေရႊၾကဳတ္ငယ္ႏွင့္ ထည့္ထားေသာ ၿပဒါးမွာ အသက္ကမၻာတည္ႏုိင္သည္ ယူင္စားသုံးပါေလ ။
အဆုိပါ သုိက္စာအရသုိက္ဆရာ ဦးကံ၀သည္ တပည့္ၿဖစ္သူေမာင္ေက်ာက္ဖားကို ေခၚသြားၿပီးဘီလူးမေက်ာက္ရုပ္ကို ဂါထာမႏၱာန္မန္းမွဳတ္ခါ ခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ လည္ပင္းကုိစြပ္ထားေလသည္ ။ေရကန္ေပၚမွေန၍ ဂါထာမႏၱာန္စုတ္ေသာအခါ မၾကာမီ ကြ်ဲရုပ္ၾကီး
ေပၚလာေလသည္ ။ လည္ပင္းကုိခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ စြပ္ထားၿပီး တပည့္ၿဖစ္သူအား မည္မွ်လွဳပ္လွဳပ္မရုက္ေလနဲ႔ ရြယ္ရုံသာရြယ္ဟုေဆးၾကိမ္တုန္ကုိ ေမာင္ေက်ာ္ဖားအားေပးထားကာ ေရႊသားအတိၿပီးေသာ ေလာင္းေလွေပၚလာရန္ သုိက္ဆရာက ဂါထာမႏၱာန္ စုတ္၍ေနေလသည္ ။
ဦးၿဖဳိး+ေဒၚမယ္သာတုိ့မွာ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္သုိ႔ သမီးၿဖစ္သူ မၿဖဴ-မညိဳတုိ႔ႏွင့္ အတူလာေရာက္ၾကသည့္အခါတုိင္း ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးအား စားဦးေသာက္ဦး တင္ေၿမွာက္ေလ့ရွိၾကသည္ ။ ထုိ့ေန႔တြင္ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးမွ ခ်ည္မန္းကြင္းၿဖဳတ္ေပးရန္
ေအာ္ဟစ္အကူအညီေတာင္းေနရာ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့မွာေၾကာက္ရြ႔ံေသာစိတ္ သနားဂရုနာသက္ေသာစိတ္တုိ့ၿဖင့္ အရဲစြန္႔ကာ ခ်ည္မန္းကြင္းကိုၿဖဳတ္ေပးလိုက္ရာ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးသည္ ေနရာမွထၿပီး နင္တုိ့ကိုေက်းဇူးတင္တယ္ ၊ ငါထုိင္တဲ့ေနရာေအာက္
မွာေရႊေငြ ေက်ာက္္သံပတၱၿမားေတြအမ်ားၾကီးပဲရွိတယ္ ၊ နင္တုိ့ အကုန္ယူေတာ့ဟုေၿပာၿပီး သုိက္ဆရာမ်ားရွိသည့္ ေရကန္ဆီသုိ့လွ်င္ၿမန္ေသာ ေၿခလွမ္းမ်ားၿဖင့္ ထြက္သြားေလသည္ ။
သုိက္ဆရာ ဦးကံ၀ (ေခၚ ) ဦးပဥၨင္း၏ ဂါထာမႏၱာန္ေတာ္တုိ့ေၾကာင့္ ငုတ္လွ်ဳိးေနေသာေရႊေလွၾကီးသည္ ေရေပၚသုိ႔ ေပၚလာၿပီး ထုိအခ်ိန္တြင္ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီး အနီးသုိ႔ေရာက္ရွိလာေသာအခါ တပည့္ေက်ာ္ ေမာင္ေက်ာက္ဖားမွ ေၾကာက္စိတ္ ေဒါသစိတ္မ်ားၿဖင့္ ကြ်ဲရုပ္ၾကီးအား ေဆးၾကိမ္တုတ္ၿဖင့္ တအားၾကဳံး၍ရုိက္ရာ စူးစူး၀ါး၀ါးအသံမ်ား ဟိန္းၿပီးကြ်ဲရုပ္ၾကီးမွာေရထဲသုိ့ငုတ္လွ်ဳိေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္ ။ သုိက္ဆရာ၏ ဂါထာမႏၱာန္ေၾကာင့္ ေရေပၚေပၚလာေသာ ေရႊေလွၾကီးသည္ေရ
ကန္အလယ္မွ အေရ႔ဘက္စူးစူးရွိ ေတာင္ေတာ္ဆီသုိ့ ထြက္ခြါသြားၿပီး ၾကီးမားခုိင္မာလွသည့္ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးကို ခြင္း၀င္ကာငုတ္လွ်ဳိးေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္ ။
သုိက္ဆရာဦးကံ၀ (ေခၚ) ဦးပဥၹင္းႏွင့္ တပည့္ေက်ာ္ ေက်ာက္ဖားတုိ့မွာလည္း အလုိအေလွ်ာက္ ေၿမေပၚတြင္ေပ်ာ့ေခြက်သြားၿပီး အသက္ေပ်ာ္သြားၾကေလသည္ ။ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ေပ်ာက္သြားသည့္ ေက်ာက္ကြဲၾကီးမွာ ေၿဖာင့္တန္းစြာ ပုိင္းၿဖတ္ထားဘိသကဲ့သုိ႔ အက်ယ္ (၃) ေပခန့္ ၊ အၿမင့္ (၂၅) ေပခန္႔ ၊ အလ်ား (၄၀) ခန္႔မွာ ယခုအခ်ိန္ထိအထင္အရွားရွိခဲေပသည္ ။
ေရွးအခါက အဆုိပါကြဲအက္ေနေသာ ေက်ာ္ကြဲၾကားက ေလမွဳတ္ထုတ္ၿခင္း ၊ အတြင္းပုိင္းသုိ႔ ေလမ်ားစုတ္ယူၿခင္းမ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း ၊ ထုိေက်ာက္ကြဲၾကီးထဲသုိ႔ လက္ကုိင္ပု၀ါခၾကည့္က မွဳတ္ထုတ္သည့္ေလအားေၾကာင့္ မည္သုိ႔ပင္ေအာက္သုိ႔ ပစ္ခ်ေစကာမူ
အထက္သုိ႔ၿပန္တက္လာေၾကာင္း ေလွခြင္းေတာင္တန္ခုိးၾကီးေက်ာင္း၌ ယခင္သတင္းသုံးခဲ့ေသာ ဘရေသ့ၾကီး ဦးကၠႏၵ၏ မိန္႔ဆုိေၿပာၾကားခ်က္အရ သိရွိရေပသည္။ယင္းကဲ့သုိ႔ သုိက္နန္းရွင္မ်ား ႏွင့္ ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ကိုအေၾကာင္းၿပ၍ထုိေတာင္ေတာ္အား "ေလွခြင္းေတာင္" ဟူ၍ ၄င္း -ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ထြင္း၀င္သြားရာ ေက်ာက္ကြဲၾကီးမွာ ညီညာေၿဖာင့္တန္းစြာ
ပုိင္းၿဖတ္ေဖာက္ထားသည့္ အလားတည္ရွိေနသည္ကို အေၾကာင္းၿပ၍ "ေလွထြင္းေတာင္" ဟူ၍ ၄င္း -ေတာင္ေတာ္ႏွင္ ့ (၂)မုိင္ ပါတ္လည္အတြင္း၌ ေဆာင္းရာသီတြင္ အၿခားအရပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ မတူထားၿခားစြာ ေလတုိက္ခတ္ၿခင္းကုိ အေၾကာင္းၿပဳ၍ "ေလတြင္းေတာင္"ဟူ၍ ၄င္း - နတ္သၾကား ၿဗဟၼာမ်ား အၿမဲေစာင့္ေရွာက္၍ ဘုရားတည္ထားကုိးကြယ္ရာေတာင္ေတာ္ အရိယာႏြယ္၀င္ သူေတာ္စင္မ်ား တ
ရားဘာ၀နာက်င့္ၾကံၾကိဳးကုတ္ အားထုတ္ရာေတာင္ေတာ္ - ထုိကဲ့သုိ႔ ထူးကဲၿမင့္ၿမတ္ေသာ ဂုဏ္ေဆာင္သည့္ ေတာင္ေတာ္ထူးေတာင္ေတာ္ၿမတ္ၿဖစ္သၿဖင့္ "ဓါတ္ေတာင္-နတ္ေတာင္" (၀ါ) "သုံးပန္လွေတာင္ေတာ္" ဟူ၍အမႊန္းတင္ေခၚေ၀ၚ သမုဒ္ၾကေလသည္။
မည္သုိ႔ပင္ၿဖစ္ေစ ဤေတာင္ေတာ္တြင္ သုိက္နန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ခဲ့သည့္အခ်ိန္မွစ၍ သာသနာ့အလင္းေရာင္မ်ားထြင္းလင္းေပၚေပါက္ခဲ့သည္ကို အေၾကာင္းၿပ၍ "သာသနာ့အလင္းေရာင္ ေလွခြင္းေတာင္" ဟု ယေန႔တိုင္ ေခၚေ၀ၚ သမုဒ္ခဲ့ၾကေလသည္ ။
ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းရွစ္ရာေက်ာ္ခန့္က ပုဂံၿပည္၌ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး ထီးနန္းသိမ္းပုိက္စုိးစံေတာ္မူစဥ္ ပုဂံၿပည္အနယ္နယ္အရပ္ရပ္၌ အရည္းၾကီးတုိ့၏ မစစ္မွန္ေသာအယူ၀ါဒမ်ား လႊမ္းမုိးေနခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးနန္းတက္လာေသာအခါ ထုိအယူ၀ါဒမ်ားကို မႏွစ္သက္ သၿဖင့္ စစ္မွန္ေသာ သာသနာကုိ ေတာင့္တလွ်က္ရွိသည္။ ထုိစဥ္ သထုံၿပည္မွ အရွင္အရဟံသည္ သာသနာၿပဳရန္ပုဂံၿပည္သုိ႔ ၾကြလာ၏ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ ရွင္အရဟံကုိ ဖူးေတြ႔ရေသာ္ မ်ားစြာၾကည္ညိဳလွ၏ ပုဂံၿပည္၌ သာသနာၿပဳပါရန္
ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္၏ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္ ရွင္အရဟံ၏ အကူအညီၿဖင့္အရည္းၾကီးမ်ားအယူ၀ါဒ ကုိဖယ္ရွားသုတ္သင္၏။
ထုိ့အၿပင္ စစ္ေရးအရ ရွင္းလင္းသုတ္သင္ရန္ လုိအပ္ေသာေနရာမ်ားသုိ႔ ဓါးေရး-လွံေရး ကြ်မ္းက်င္ေသာ စစ္သည္သုံးက်ိပ္အား ေရြးခ်ယ္၍
အနယ္နယ္အရပ္ရပ္သုိ႔ ေစလႊတ္တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့ေလသည္။ ထုိသုိ႔ ေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ည့္အထဲတြင္ ရဲသီဟ ႏွင့္တုိ႔စစ္သည္ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးတုိ႔မွာ ရမည္းသင္းခရုိင္အတြင္း ႏွိမ္ႏွင္း တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ၿခင္း ခံရေလသည္။ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တို့ ညီအစ္ကိုႏွစ္ဦးမွာ တာ၀န္ေပးသည့္အတုိင္း ရမည္းသင္းခရုိင္အတြင္း လွည့္လည္၍ မစစ္မွန္ေသာ အရည္းၾကီးတုိ့၏ အယူ၀ါဒ လႊမ္းမုိးမွု႔မ်ားအား စစ္ေသနဂၤဗ်ဴဟာနည္းမ်ားအရ လုိအပ္သလုိ နည္းအမ်ဳိးမ်ိဳးၿဖင့္ ရွင္းလင္းသုတ္သင္၍ အရည္းၾကီးတုိ႔ကုိ လူ၀တ္လဲေစၿပီးႏုိင္ငံေတာ္အတြင္း သင့္ေလွ်ာ္ေသာ အလုပ္အကုိင္မ်ားေပးကာ လုပ္ကုိင္ေစခဲ့သည္။ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ႔ႏွစ္ဦးသည္ ဗုဒၶသာသနာၿပန္႔ပြားေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ့သၿဖင့္ ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးမွ ၿမိဳ႔စားမ်ားအၿဖစ္ ေပးသနားရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္၍အစ္ကုိၿဖစ္သူ ရဲသီဟ မွာ ရမည္းသင္းၿမိဳစားအၿဖစ္ခန္႔ အပ္ၿခင္းခံရေလသည္။
အခန္း(၂)
ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႔၏ အေနာက္ဘက္ ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္ေစာင့္ ညီအမ ႏွစ္ေယာက္သည္ လမ္းပ်ဥ္းမနားရြာ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ႔၏ ၀မ္းတြင္လူ၀င္စား အမႊာညီအမအၿဖစ္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အၾကီးမမွာ သအားၿဖဴသူၿဖစ္၍ မၿဖဴဟု အမည္ေပးၿပီး ၊ အငယ္မမွာ အသားညိဳသူၿဖစ္၍ မယ္ညိဳဟု အမည္မွည့္ ေခၚခဲ့ေလသည္ ။
ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ႔သည္ ေစ်းေရာင္းေစ်း၀ယ္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကသူမ်ားၿဖစ္၍ ယခု က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ၏ အေနာက္ဖက္ မနီးမေ၀းတြင္ ေခတၱတည္းခုိ၍ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ ႏွင္ ပါတ္၀န္းက်င္ေက်းရြာမ်ားသုိ႔ ေစ်းေရာင္းသြားေလ့ရွိၾကေလသည္။
မၿဖဴ-မညိဳ တုိ့မွာ ငယ္ရြယ္သူေလးမ်ားၿဖစ္၍ မိခင္ဖခင္မ်ား ေစ်းေရာင္းသြားရာသုိ႔ ညေနတုိင္းသြားေရာက္ၾကိဳေလ႔ရွိၾကသည္ ။
ယင္းသုိ႔ မိခင္ဖခင္မ်ား ၿပန္မလာသည့္ အခါ အၿမဲတမ္းသြားေရာက္ေမွ်ာ္ၾကည့္ခဲ့ရေသာ ရြာေလးအား " ၾကည့္ေတာင္ရြာ " ဟုေနာင္တြင္အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။ ကာလေရြ႔လ်ားလာေသာအခါ ယခု "က်ည္ေတာင္ရြာ" ဟုအမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။
ထုိေနရာမွတဆင့္တုိး၍ သြားေရာက္ၿပီး မိခင္ဖခင္မ်ားအား ေခၚမွ မိခင္ဖခင္မ်ား ႏွင့္ အၿမဲေတြ႔ဆုံေနၾကရြာကေလးအား " ေခၚမရြာ"ယခု " ေခါမရြာ" ဟုအမည္တြင္ ေခၚေ၀ၚသမုဒ္ၾကေလသည္ ။
မၿဖဴ-မညိဳတုိ႔ ညီအမႏွစ္ေယာက္ အရြယ္ေရာက္လာၾကေသာအခါ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့သည္ လမ္းပ်ဥ္းမနား ႏွင့္ တဆင့္ကူး၍သြားလုိက္ၿပန္လုိက္ ေရာင္း၀ယ္လုပ္ကုိင္ စားေသာက္ ေနၾကရာမွ ေရၾကည္ရာၿမက္ႏုရာၿဖစ္သည့္ ယခုက်ည္ေတာင္ရြာကေလးသုိ႔ ေၿပာင္းေရႊ႔ေနထုိင္ၾကၿပီး ေစ်းေရာင္းေစ်း၀ယ္ လုပ္ရင္းေတာင္သူလုပ္ငန္းပါတြဲဖက္ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကေလသည္။
ထုိအခ်ိန္တြင္ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဖက္ကမ္း ေတာင္ေၿခတ၀ုိက္၌ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား စုိက္ပ်ဳိးထားေသာေကာက္ပဲ သီးႏွံမ်ားအား ဆင္ၿဖဴေတာ္သုံးစီး ရံဖန္ရံခါ ၀င္ေရာက္ဖ်က္ဆီးလ်က္ရွိသည္။၄င္းသတင္းစကားအား ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးထံသုိ႔နားေတာ္ေပါက္ၾကားေသာအခါ မရမေနဖမ္းဆီးရန္ မင္းမိန္႔ၿဖင့္ ရမည္းသင္းၿမိဳ႔စား ရဲသီဟ ႏွင့္ ညီၿဖစ္သူ ရဲဒိဗၺတုိ့အား တာ၀န္ေပးေစလႊတ္ရာရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺတုိ့ ညီအစ္ကုိႏွစ္ဦးသည္ က်ည္ေတာင္ရြာသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား၏ သတင္းကိုစုံစမ္း၍ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဘက္ကမ္းသုိ့ကူးခါ ယခု ဆင္ၿဖဴေတာင္ဟုေခၚေသာ ေတာင္ေတာ္အနီးဇီးပင္မ်ား ၀ုိင္းရံလ်က္ေနေသာ ေနရာ၌ေခတၱစခန္းခ်ေန
ထုိင္ၾကေလသည္ ။
ယင္းကဲ့သုိ႔ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားဖမ္းဆီးရန္ ေခတၱစခန္းခ်နားခုိေနထုိင္ေသာ ဇီးပင္မ်ား၀န္းရံလွ်က္ရွိသည့္ ၄င္းေနရာေလးအား ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ရြာတည္ေဆာက္ေသာအခါ "ဇီး၀ုိင္းရြာ" ယခု "ဇီးရုိင္းရြာ" ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္ ။ဆက္လက္၍ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား၏ သြားလာလွုပ္ရွားမွု႔သတင္းအားစုံစမ္းရင္းလုိက္လံရွာေဖြဖမ္းဆီးရာ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားမွာ ယခုဆင္ၿဖဴေတာင္ ဟုေခၚေသာ ေတာင္ေတာ္၌ေၿမကိုခြင္း၍ ၀င္ေရာက္ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ေၿမကိုခြင္း၍ ၀င္သြားေသာတြင္းသာလွ်င္ေတြ႔ရေလသည္ ။
ယင္းကဲ့သုိ႔ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ေၿမကိုခြင္း၍ ေပ်ာက္ကြယ္သြားရာ ထုိေတာင္ေတာ္အား ယခုအခါ "ဆင္ၿဖဴေတာင္" ဟူ၍ေခၚေ၀ၚသမုဒ္ၾကေလသည္။ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ားေၿမကိုခြင္း၍ ေပ်ာက္ကြယ္သြားေသာ ဆင္ၿဖဴတြင္းမွာ ယခုအခ်ိန္ထိ အထင္အရွားရွိေနေပသည္။ ရဲသီဟႏွင့္ရဲဒိဗၺ တုိ့ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦးသည္ ဆင္ၿဖဴေတာ္မ်ား ၿပန္လည္ထြက္လာမည္႔ အခ်ိန္ကိုေစာင့္ဆုိင္းစုံစမ္းရင္း က်ည္ေတာင္ရြာေလးသုိ႔ ၿပန္လည္ေရာက္ရွိ၍ စခန္းခ်ေနထုိင္ၾကစဥ္ ဘ၀ေရစက္ေၾကာင့္ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့၏ သမီးေခ်ာႏွစ္ေယာက္ၿဖစ္သည့္ မၿဖဴ- မညိဳတုိ့ႏွင့္ ရင္းႏွီး
ကြ်မ္း၀င္၍ ေမတၱာမ်ွခဲ့ၾကေလသည္ ။
ထုိအခ်ိန္တြင္ တုိင္းေရးၿပည္ေရးအေၿခအေနအရ ပုဂံၿပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးမွ ရဲသီဟႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ့ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္အားအၿမန္ၿပန္လာရန္ အမိန္႔ေတာ္ေရာက္ရွိ၍ ရဲသီဟ ႏွင့္ ရဲဒိဗၺ တုိ့သည္ မၿဖဴ-မညိဳအား မင္းအမိန္႔ေၾကာင့္ ၿပန္ရမည္ၿဖစ္၍ သုံးလၾကာလွ်င္ ၿပန္လာၿပီးလက္ထပ္ထိမ္းၿမွားပါမည္ဟု ကတိၿပဳကာ ပုဂံမင္းေနၿပည္ေတာ္သုိ့ၿပန္သြားၾကေလသည္။
အခန္း(၃)
ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္နန္းရွင္မ်ားသည္ သုိက္ဆရာ၏ အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ ေရႊေလွ ေငြေလွမ်ား ေလွာ္ခတ္၍ အေရွ႔စူးစူးအတုိင္းေနေရာင္ၿပအင္းကိုၿဖတ္ၿပီး ထြက္ခြာလာၾကရာ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာ၏ အေနာက္ဖက္ ယခုၾကာကန္ၾကီးဟုေခၚေသာ ေရကန္သုိ့အေရာက္တြင္ ေခတၱနားေန၍ ငုတ္လွ်ဴိေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ေလသည္ ။
ယင္းသုိ႔ ေရႊေလွ ေငြေလွမ်ား ေခတၱနားေနခဲ့ေသာေနရာအား ယခုအခါ " ၾကာကန္ၾကီး" ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္။ ၾကက္ဆူအုိင္ေက်းရြာမွ သုိက္ဆရာ ဦးကံ၀သည္ သုိက္စာအရ ဦးပဥၨင္း၀တ္၍ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး တပည့္ၿဖစ္သူေမာင္ေက်ာက္ဖားဆုိသူႏွင့္ သုိက္တူးရန္ စီစဥ္ၾကေလသည္ ။
ၾကက္ဆူအုိင္သုိက္မွ သုိက္စာ ( သုိ႔ ) ေလွခြင္းေတာင္သမုိင္း
အခန္း (၄)
က်ည္ေတာင္ရြာ အေနာက္ဖက္ ေညာင္လန္းပင္ၾကီးအနီး ဘီလူးမၾကီးေတြ႔လိမ့္မည္ ခ်ည္မန္းကြင္းစြပ္ထားေလ .........ဘီလူးမၾကီးအနီး ေရကန္တစ္ခုရွိသည္ ။ ဂါထာမႏၱာန္စုတ္က ကြ်ဲရုပ္ၾကီးေပၚလာပါလိ့မ္မည္ ။ ကြ်ဲရုပ္ၾကီးကို ခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ ဖမ္းခ်ဳပ္ေဆးၾကိမ္တုန္ႏွင့္ ရြယ္ရုံသာရြယ္ပါ ။ မရုိက္ေလနဲ႔ ရုိက္ပါက ဂါထာမႏၱန္ပ်က္လိမ့္မည္ ။
ဖမ္းခ်ဳပ္ထားေသာ ကြ်ဲရုပ္ကုိ (၇) ၾကိမ္ ဂါထာမႏၱာန္ မန္းမွဳတ္ပါက ေရကန္အတြင္းမွ ေရႊသားအတိၿပီးေသာ ေလာင္းေလွတစ္စင္းေပၚလာလိမ့္မည္ ၊ ၄င္းအတြင္း၌ ေရႊၾကဳတ္ငယ္ႏွင့္ ထည့္ထားေသာ ၿပဒါးမွာ အသက္ကမၻာတည္ႏုိင္သည္ ယူင္စားသုံးပါေလ ။
အဆုိပါ သုိက္စာအရသုိက္ဆရာ ဦးကံ၀သည္ တပည့္ၿဖစ္သူေမာင္ေက်ာက္ဖားကို ေခၚသြားၿပီးဘီလူးမေက်ာက္ရုပ္ကို ဂါထာမႏၱာန္မန္းမွဳတ္ခါ ခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ လည္ပင္းကုိစြပ္ထားေလသည္ ။ေရကန္ေပၚမွေန၍ ဂါထာမႏၱာန္စုတ္ေသာအခါ မၾကာမီ ကြ်ဲရုပ္ၾကီး
ေပၚလာေလသည္ ။ လည္ပင္းကုိခ်ည္မန္းကြင္းႏွင့္ စြပ္ထားၿပီး တပည့္ၿဖစ္သူအား မည္မွ်လွဳပ္လွဳပ္မရုက္ေလနဲ႔ ရြယ္ရုံသာရြယ္ဟုေဆးၾကိမ္တုန္ကုိ ေမာင္ေက်ာ္ဖားအားေပးထားကာ ေရႊသားအတိၿပီးေသာ ေလာင္းေလွေပၚလာရန္ သုိက္ဆရာက ဂါထာမႏၱာန္ စုတ္၍ေနေလသည္ ။
ဦးၿဖဳိး+ေဒၚမယ္သာတုိ့မွာ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္သုိ႔ သမီးၿဖစ္သူ မၿဖဴ-မညိဳတုိ႔ႏွင့္ အတူလာေရာက္ၾကသည့္အခါတုိင္း ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးအား စားဦးေသာက္ဦး တင္ေၿမွာက္ေလ့ရွိၾကသည္ ။ ထုိ့ေန႔တြင္ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးမွ ခ်ည္မန္းကြင္းၿဖဳတ္ေပးရန္
ေအာ္ဟစ္အကူအညီေတာင္းေနရာ ဦးၿဖိဳး+ေဒၚမယ္သာ တုိ့မွာေၾကာက္ရြ႔ံေသာစိတ္ သနားဂရုနာသက္ေသာစိတ္တုိ့ၿဖင့္ အရဲစြန္႔ကာ ခ်ည္မန္းကြင္းကိုၿဖဳတ္ေပးလိုက္ရာ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီးသည္ ေနရာမွထၿပီး နင္တုိ့ကိုေက်းဇူးတင္တယ္ ၊ ငါထုိင္တဲ့ေနရာေအာက္
မွာေရႊေငြ ေက်ာက္္သံပတၱၿမားေတြအမ်ားၾကီးပဲရွိတယ္ ၊ နင္တုိ့ အကုန္ယူေတာ့ဟုေၿပာၿပီး သုိက္ဆရာမ်ားရွိသည့္ ေရကန္ဆီသုိ့လွ်င္ၿမန္ေသာ ေၿခလွမ္းမ်ားၿဖင့္ ထြက္သြားေလသည္ ။
သုိက္ဆရာ ဦးကံ၀ (ေခၚ ) ဦးပဥၨင္း၏ ဂါထာမႏၱာန္ေတာ္တုိ့ေၾကာင့္ ငုတ္လွ်ဳိးေနေသာေရႊေလွၾကီးသည္ ေရေပၚသုိ႔ ေပၚလာၿပီး ထုိအခ်ိန္တြင္ ေက်ာက္ဘီလူးမရုပ္ၾကီး အနီးသုိ႔ေရာက္ရွိလာေသာအခါ တပည့္ေက်ာ္ ေမာင္ေက်ာက္ဖားမွ ေၾကာက္စိတ္ ေဒါသစိတ္မ်ားၿဖင့္ ကြ်ဲရုပ္ၾကီးအား ေဆးၾကိမ္တုတ္ၿဖင့္ တအားၾကဳံး၍ရုိက္ရာ စူးစူး၀ါး၀ါးအသံမ်ား ဟိန္းၿပီးကြ်ဲရုပ္ၾကီးမွာေရထဲသုိ့ငုတ္လွ်ဳိေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္ ။ သုိက္ဆရာ၏ ဂါထာမႏၱာန္ေၾကာင့္ ေရေပၚေပၚလာေသာ ေရႊေလွၾကီးသည္ေရ
ကန္အလယ္မွ အေရ႔ဘက္စူးစူးရွိ ေတာင္ေတာ္ဆီသုိ့ ထြက္ခြါသြားၿပီး ၾကီးမားခုိင္မာလွသည့္ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးကို ခြင္း၀င္ကာငုတ္လွ်ဳိးေပ်ာက္ကြယ္သြားေလသည္ ။
သုိက္ဆရာဦးကံ၀ (ေခၚ) ဦးပဥၹင္းႏွင့္ တပည့္ေက်ာ္ ေက်ာက္ဖားတုိ့မွာလည္း အလုိအေလွ်ာက္ ေၿမေပၚတြင္ေပ်ာ့ေခြက်သြားၿပီး အသက္ေပ်ာ္သြားၾကေလသည္ ။ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ေပ်ာက္သြားသည့္ ေက်ာက္ကြဲၾကီးမွာ ေၿဖာင့္တန္းစြာ ပုိင္းၿဖတ္ထားဘိသကဲ့သုိ႔ အက်ယ္ (၃) ေပခန့္ ၊ အၿမင့္ (၂၅) ေပခန္႔ ၊ အလ်ား (၄၀) ခန္႔မွာ ယခုအခ်ိန္ထိအထင္အရွားရွိခဲေပသည္ ။
ေရွးအခါက အဆုိပါကြဲအက္ေနေသာ ေက်ာ္ကြဲၾကားက ေလမွဳတ္ထုတ္ၿခင္း ၊ အတြင္းပုိင္းသုိ႔ ေလမ်ားစုတ္ယူၿခင္းမ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း ၊ ထုိေက်ာက္ကြဲၾကီးထဲသုိ႔ လက္ကုိင္ပု၀ါခၾကည့္က မွဳတ္ထုတ္သည့္ေလအားေၾကာင့္ မည္သုိ႔ပင္ေအာက္သုိ႔ ပစ္ခ်ေစကာမူ
အထက္သုိ႔ၿပန္တက္လာေၾကာင္း ေလွခြင္းေတာင္တန္ခုိးၾကီးေက်ာင္း၌ ယခင္သတင္းသုံးခဲ့ေသာ ဘရေသ့ၾကီး ဦးကၠႏၵ၏ မိန္႔ဆုိေၿပာၾကားခ်က္အရ သိရွိရေပသည္။ယင္းကဲ့သုိ႔ သုိက္နန္းရွင္မ်ား ႏွင့္ ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္ကိုအေၾကာင္းၿပ၍ထုိေတာင္ေတာ္အား "ေလွခြင္းေတာင္" ဟူ၍ ၄င္း -ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ထြင္း၀င္သြားရာ ေက်ာက္ကြဲၾကီးမွာ ညီညာေၿဖာင့္တန္းစြာ
ပုိင္းၿဖတ္ေဖာက္ထားသည့္ အလားတည္ရွိေနသည္ကို အေၾကာင္းၿပ၍ "ေလွထြင္းေတာင္" ဟူ၍ ၄င္း -ေတာင္ေတာ္ႏွင္ ့ (၂)မုိင္ ပါတ္လည္အတြင္း၌ ေဆာင္းရာသီတြင္ အၿခားအရပ္ေဒသမ်ားႏွင့္ မတူထားၿခားစြာ ေလတုိက္ခတ္ၿခင္းကုိ အေၾကာင္းၿပဳ၍ "ေလတြင္းေတာင္"ဟူ၍ ၄င္း - နတ္သၾကား ၿဗဟၼာမ်ား အၿမဲေစာင့္ေရွာက္၍ ဘုရားတည္ထားကုိးကြယ္ရာေတာင္ေတာ္ အရိယာႏြယ္၀င္ သူေတာ္စင္မ်ား တ
ရားဘာ၀နာက်င့္ၾကံၾကိဳးကုတ္ အားထုတ္ရာေတာင္ေတာ္ - ထုိကဲ့သုိ႔ ထူးကဲၿမင့္ၿမတ္ေသာ ဂုဏ္ေဆာင္သည့္ ေတာင္ေတာ္ထူးေတာင္ေတာ္ၿမတ္ၿဖစ္သၿဖင့္ "ဓါတ္ေတာင္-နတ္ေတာင္" (၀ါ) "သုံးပန္လွေတာင္ေတာ္" ဟူ၍အမႊန္းတင္ေခၚေ၀ၚ သမုဒ္ၾကေလသည္။
မည္သုိ႔ပင္ၿဖစ္ေစ ဤေတာင္ေတာ္တြင္ သုိက္နန္းရွင္မ်ားႏွင့္ ေရႊေလွေငြေလွမ်ား ခြင္း၀င္ခဲ့သည့္အခ်ိန္မွစ၍ သာသနာ့အလင္းေရာင္မ်ားထြင္းလင္းေပၚေပါက္ခဲ့သည္ကို အေၾကာင္းၿပ၍ "သာသနာ့အလင္းေရာင္ ေလွခြင္းေတာင္" ဟု ယေန႔တိုင္ ေခၚေ၀ၚ သမုဒ္ခဲ့ၾကေလသည္ ။
ေလခြင္းေတာင္ သမိုင္း
ေလွခြင္းေတာင္သမုိင္းအေၾကာင္းကုိ ေရသားေဖာ္ၿပရာ၌ ေလွခြင္းေတာင္သမုိင္း၏ အေၿခခံက်သည့္ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာအေၾကာင္းကိုခ်န္လွပ္၍ မရေပ။ သုိ႔ပါ၍ က်ည္ေတာင္ေက်းရြာအေၾကာင္းကုိ ေရွးဦးစြာ ေဖာ္ၿပလိုေပသည္ ။က်ည္ေတာင္ေက်းရြာကို ေရွးလြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းရွစ္ရာေက်ာ္ခန္႔က ကရင္အမ်ဳိးသားတစ္ဦးၿဖစ္ေသာ "သန္းေကာက္"ဆုိသူမွ ကရင္ၿပည္နယ္ အေနာက္ဖ်ားရွိ ေငြေတာင္ႏွင့္ ေနာင္ပုလဲမွ ကရင္လူမ်ဳိး မိသားစု (အိမ္ေထာင္စု) မ်ားအား ေခၚေဆာင္လာၿပီးဆိပ္ကမ္းသာယာေသာ ဤေနရာေလး၌ ရြာတည္ေထာင္ထားခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ထုိစဥ္က ဤရြာကေလးမွာ အိမ္အနည္း
ငယ္မ်ွသာ ရွိေသးသည္။က်ည္ေတာင္ရြာ၏ အေနာက္ေၿမာက္ဖက္တြင္ ေရဆင္းရြာရွိသည္။ က်ည္ေတာင္ရြာ ႏွင့္ ေရဆင္းရြာမ်ားတြင္ ထုိစဥ္က ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား အမ်ားစု ေနထုိင္ၾကသည္။ က်ည္ေတာင္ရြာသည္ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေနာက္ဖက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိၿပီး ဆိပ္ကမ္းေကာင္းတစ္ခုၿဖစ္သည္။ေကတုမတီ ေတာင္ငူၿပည္ႏွင့္ က်ည္ေတာင္ရြာမွ စစ္ေတာင္းၿမစ္ေၾကာင္းအတုိင္း ဆက္သြယ္လွ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ ေရလမ္းၿဖင့္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ႏိုင္သည္။က်ည္ေတာင္ရြာႏွင့္ရမည္းသင္းၿမိဳ႔မွာ ကုန္းလမ္းခရီးၿဖင့္ကူးသန္းေရင္း၀ယ္ႏုိင္သည္။ ထုိ့ေၾကာင့္ေရွးအခါကအထက္အရပ္ႏွင့္ေအာက္အရပ္ ကုန္သည္မ်ားကုန္စည္ဖလွယ္ရာရြာကေလးၿဖစ္ခဲ့သည္။က်ည္ေတာင္ရြာ၏ ေၿမာက္ပုိင္းတြင္ ကုန္းၿမင့္တစ္ခုရွိသည္။ ရြာကုန္းဟုေခၚခဲ့ၾကသည္။အေနာက္ပုိင္းကာလအတန္ၾကာေသာအခါ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးေကာင္းေသာ ဤရြာကေလးသုိ႔ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ေရာက္ရွိလာၿပီး ဤရြာကုန္းေပၚတြင္ ေဟာ္နန္းတစ္ခုတည္ေဆာက္၍ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ၾကီးစုိးေနထုိင္ခဲ့ၾကေလသည္။က်ည္ေတာင္ေက်းရြာကုိ ေရွးအခါက "ၾကည့္ေတာင္ရြာ" ဟုေခၚၾကသည္။ ၾကည့္ေတာင္ရြာဟု ေခၚဆုိၾကၿခင္းမွာ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဘက္ကမ္းရွိ ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ အလြန္ ၾကည္ႏူးဖြယ္ ရွု႔ခင္းၾကီးအၿဖစ္ ေတြ႔ၿမင္ရၿပီးသာယာေသာ ေတာင္တန္းၾကီးမ်ား၏ ရွု႔ခင္းမ်ားကို ၾကည့္ရေသာေၾကာင့္ "ၾကည့္ေတာင္ရြာ" ဟု၄င္း၊ ေလွခြင္းေတာင္သုိက္သမုိင္းအရ "မယ္ၿဖဴ-မယ္ညိဳ" တုိ႔ ညီအမသည္ ငယ္စဥ္က မိဘႏွစ္ပါးကုိ သြားေရာက္ၾကိဳၾကသည့္ အခါတုိင္ အၿမဲေမ်ွာ္ၾကည့္ခဲ့ရ
ေသာ ရြာကေလးၿဖစ္၍၄င္း၊ "ၾကည္ေတာင္ရြာ " ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္။ ေနာင္ကာလေရြ႔လ်ားလာေသာအခါ "ၾကည့္္ေတာင္ရြာ"မွ ယခုအခါ "က်ည္ေတာင္ရြာ" ကေလးၿဖစ္လာခဲ့ေပသည္။
ငယ္မ်ွသာ ရွိေသးသည္။က်ည္ေတာင္ရြာ၏ အေနာက္ေၿမာက္ဖက္တြင္ ေရဆင္းရြာရွိသည္။ က်ည္ေတာင္ရြာ ႏွင့္ ေရဆင္းရြာမ်ားတြင္ ထုိစဥ္က ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား အမ်ားစု ေနထုိင္ၾကသည္။ က်ည္ေတာင္ရြာသည္ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေနာက္ဖက္ကမ္းတြင္ တည္ရွိၿပီး ဆိပ္ကမ္းေကာင္းတစ္ခုၿဖစ္သည္။ေကတုမတီ ေတာင္ငူၿပည္ႏွင့္ က်ည္ေတာင္ရြာမွ စစ္ေတာင္းၿမစ္ေၾကာင္းအတုိင္း ဆက္သြယ္လွ်က္ရွိေသာေၾကာင့္ ေရလမ္းၿဖင့္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ႏိုင္သည္။က်ည္ေတာင္ရြာႏွင့္ရမည္းသင္းၿမိဳ႔မွာ ကုန္းလမ္းခရီးၿဖင့္ကူးသန္းေရင္း၀ယ္ႏုိင္သည္။ ထုိ့ေၾကာင့္ေရွးအခါကအထက္အရပ္ႏွင့္ေအာက္အရပ္ ကုန္သည္မ်ားကုန္စည္ဖလွယ္ရာရြာကေလးၿဖစ္ခဲ့သည္။က်ည္ေတာင္ရြာ၏ ေၿမာက္ပုိင္းတြင္ ကုန္းၿမင့္တစ္ခုရွိသည္။ ရြာကုန္းဟုေခၚခဲ့ၾကသည္။အေနာက္ပုိင္းကာလအတန္ၾကာေသာအခါ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးေကာင္းေသာ ဤရြာကေလးသုိ႔ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ေရာက္ရွိလာၿပီး ဤရြာကုန္းေပၚတြင္ ေဟာ္နန္းတစ္ခုတည္ေဆာက္၍ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ၾကီးစုိးေနထုိင္ခဲ့ၾကေလသည္။က်ည္ေတာင္ေက်းရြာကုိ ေရွးအခါက "ၾကည့္ေတာင္ရြာ" ဟုေခၚၾကသည္။ ၾကည့္ေတာင္ရြာဟု ေခၚဆုိၾကၿခင္းမွာ ေပါင္းေလာင္းၿမစ္၏ အေရွ႔ဘက္ကမ္းရွိ ေတာင္တန္းၾကီးမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ အလြန္ ၾကည္ႏူးဖြယ္ ရွု႔ခင္းၾကီးအၿဖစ္ ေတြ႔ၿမင္ရၿပီးသာယာေသာ ေတာင္တန္းၾကီးမ်ား၏ ရွု႔ခင္းမ်ားကို ၾကည့္ရေသာေၾကာင့္ "ၾကည့္ေတာင္ရြာ" ဟု၄င္း၊ ေလွခြင္းေတာင္သုိက္သမုိင္းအရ "မယ္ၿဖဴ-မယ္ညိဳ" တုိ႔ ညီအမသည္ ငယ္စဥ္က မိဘႏွစ္ပါးကုိ သြားေရာက္ၾကိဳၾကသည့္ အခါတုိင္ အၿမဲေမ်ွာ္ၾကည့္ခဲ့ရ
ေသာ ရြာကေလးၿဖစ္၍၄င္း၊ "ၾကည္ေတာင္ရြာ " ဟု အမည္တြင္ခဲ့ေလသည္။ ေနာင္ကာလေရြ႔လ်ားလာေသာအခါ "ၾကည့္္ေတာင္ရြာ"မွ ယခုအခါ "က်ည္ေတာင္ရြာ" ကေလးၿဖစ္လာခဲ့ေပသည္။
ဗုဒၶဘာသာ သမိုင္း
ဗုဒၶဘာသာတုိ႔အတြက္ သိသင္႔သိထုိက္တဲ႔ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္း (သုိ႔) ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာအက်ဥ္းေလးပါ။ သိလုိသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ကာ ေရးသား ပူေဇာ္လုိက္ပါသည္။
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ -၆၂၄-ဘီစီတြင္ (ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္) မယ္ေတာ္မာယာ၀မ္းၾကာ တုိက္တြင္ သေႏၶယူပါသည္။
ဘုရားေလာင္းသည္ -၆၂၃-ဘီစီ၊ (ျမန္မာလလုိ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔)တြင္ နီေပါႏုိင္ငံ၊ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္၌ မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီ၊ ခမည္းေတာ္သုေဒၶါဒနမင္းႀကီးတုိ႔မွ ေမြးဖြားခဲ႔ပါသည္။ ဘုရားေလာင္း နာမည္မွာ သိဒၶတၳျဖစ္ပါသည္။
(၁၆-ႏွစ္မွ ၂၉)ႏွစ္အထိ နန္းစည္းစိမ္းကုိ ခံစားပါသည္။)
ဘီစီ-၅၉၄-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ တနလၤာေန႔)တြင္ အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ခြါကာ ေတာထြက္ေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၂၉-ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။)
၂၉-ႏွစ္မွ ၃၅-ႏွစ္အထိ ဒုကၠရစရိယာ-ပင္ပန္းေသာအက်င္႔ က်င္႔ခဲ႔ရပါသည္။)
ဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွိေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၃၅-ႏွစ္ အရြယ္ျဖစ္ပါသည္။)
၄င္းဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္ စေနေန႔)တြင္ ပထမဆုံးေသာ ဓမၼစၾကာသုတ္ေတာ္ကုိ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ၀ုန္ ေတာမွာ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶဂယာႏွင္႔ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသည္ -၁၈-ယူဇနာ/ မုိင္အားျဖင္႔ -၁၄၄-မုိင္ ေ၀းပါသည္။
ဓမၼစၾကာတရားပြဲမွာ လူသားအေနနဲ႔ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးသာ ပါ၀င္ပါသည္။ ၄င္းတရားပြဲမွာ အရွင္ေကာ႑ညသည္ အ႐ုဏ္မတတ္မီ ေသာတာပန္တည္ပါသည္။
ေနာက္ဆက္လက္ၿပီး ဘုရားရွင္က-အနတၱလကၡဏသုတ္ကုိ ေဟာေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းေတာ္ ငါးဦးစလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူၾကပါသည္။
ဘီစီ-၅၈၈-တြင္ ဘုရားရွင္သည္ ပထမဆုံးသာသနာျပဳခရီးစဥ္ကုိ စတင္ လုပ္ခဲ႔ပါသည္။
ဘီစီ-၅၄၃-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔)တြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၈၀)၊ ၀ါေတာ္ (၄၅)တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္းေတာ၌ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူပါသည္။ ကဆုန္လဆုပ္(၅)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ မီးပူေဇာ္ပါသည္။
ပထမသဂၤါယနာ-
ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၃၅-မွ-၈၀)အတြင္း၊ ၀ါေတာ္အေနအားျဖင္႔(၄၅)၀ါအတြင္း ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း စီးစဥ္ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး တစ္လအၾကာ--
ဘီစီ-၅၄၃-မွာ ပထမဆုံး သဂၤါယနာကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိလႈိဏ္ဂူ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟူေသာ သဂၤါယနာတင္ၾကပါသည္။ ပထမသဂၤါယတင္ပြဲမွာ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာကႆပျဖစ္၍ အရွင္ဥပါလိမေထရ္က ၀ိနည္းအရာတာ၀န္ယူ၍၊ အရွင္အာနႏၵာက သုတၱန္အရာတာ၀န္ယူပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါေခါင္လဆုပ္ (၅)က စတင္က်င္းပကာ (၇)လၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာေတာ္သည္ အဇာတသတ္မင္း ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္က စတင္၍ (အဂၤလိပ္လုိ-B.E) သုန္းကာ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ပါသည္။ “သဂၤါယနာ”ဟူသည္ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ေဆာင္ယူထိန္းသိမ္းခဲ႔တဲ႔ အစဥ္အလာကုိ အစြဲျပဳ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္အစဥ္အဆက္တုိ႔ ထိန္းသိမ္းခဲ႔ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒအေနအားျဖင္႔ “ေထရ၀ါဒသာသနာ”အျဖစ္ အမည္တြင္ခဲ႔ပါသည္။
ဒုတိယသဂၤါယနာ-
(BC -443/B.E-100) သာသႏွစ္ (၁၀၀)အေရာက္မွာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံေက်ာင္းမွာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္ယသျဖစ္ပါသည္။ အရွင္သဗၺမိမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ေရ၀တမေထရ္တုိ႔က အဓိကတာ၀န္ယူကာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဆုိၾကပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ (၇၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ (၈)လ ၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ေပးေသာဒကာသည္ ကာလာေသာကမင္းျဖစ္ပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာ-
(BC-249/B.E-300) သာသနာႏွစ္ (၃၀၀)အေရာက္မွာ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာကာ႐ုံေက်ာင္း၌ တတိယသဂၤါယနာ တင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ျဖစ္၍ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ႏွင္႔ ကာက႑၏သားျဖစ္ေသာ အရွင္ယသမေထရ္တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္အေရအတြက္မွာ (၁၀၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ဤသံဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ၀ိနည္းေရးရာမ်ားကုိ အဓိကထားကာ ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔မင္းမွာ အေသာကမင္းႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဤတတိယသဂၤါယနာသည္ (၉)လ ၾကာပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး (၉)တုိင္း (၉)ဌာနတုိ႔သုိ႔ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ႏွင္႔ အေသာကမင္းႀကီးတုိ႔ တာ၀န္ယူကာ သာသနာျပဳ ေစလႊတ္ေတာ္မူပါသည္။
(၉)တုိင္း (၉)ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳမေထရ္မ်ား-
၁။ ကသၼီရႏွင္႔ဂႏၶာရအရပ္=အရွင္မဇၥ်ႏၱိကမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၂။ မဟႎသကအရပ္=အရွင္မဟာေဒ၀မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိအရပ္= အရွင္ရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၄။ အပရႏၱအရပ္=အရွင္ေယာနကဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၅။ မဟာရ႒အရပ္= အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၆။ ေယာနကအရပ္=အရွင္မဟာရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏၱာအရပ္= အရွင္မဇၥ်ိမမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိအရပ္= အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ဥတၱရမေထရ္တုိ႔ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ (သီဟုိဠ္)အရပ္=အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
စတုတၳသဂၤါယနာ-
(B.C 94/ B.E 450) သာသနာေတာ္သကၠရဇ္ (၄၅၀)-အေရာက္တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယဇနပုဒ္၊ အာေလာကလႈိဏ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္သည္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ -၁-ႏွစ္အခ်ိန္ယူကာ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ့ေပးေသာဒကာသည္ ၀ဋၬဂါမဏိမင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤစတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေပရြက္တြင္ အကၡရာေရးျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
ႏုိင္ငံမ်ားႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပုံ-
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ျမန္မာႏုိင္ငံ-
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ 3rd Century A.D-တြင္ ဗုဒၶသာသနာ စတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာနဲ႔တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ-
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ 1st Century A.D-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ-
ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမွာ A.D 189-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။ တ႐ုတ္မွ တဆင္႔ေရာက္ရွိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကုိရီးယားႏုိင္ငံ-
ကုိရီးယားႏုိင္ငံမွာ A.D 372-ႏွစ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုုဒၶဘာသာႏွင္႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ-
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D ၅၅၂၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၀၉၅-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကေမၻာဒီယားႏုိင္ငံ-
ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၅-ရာစုတြင္႔ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ-
ထုိင္းႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစု၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၃၀၀-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ-
အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ တိဗက္ႏုိင္ငံ-
တိဗက္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ႐ုရွားႏုိင္ငံ-
႐ုရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၁၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာ-
အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ A.D -၆-ရာစုေလာက္ကစၿပီး ဗုဒၶသာသနာ တေျဖးေျဖး ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ႔ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံဗုဒၶသာသနာ-
ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံသုိ႔ A.D -၁၁-ရာစုေလာက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။ အရွင္အရဟံႏွင္႔ အေနာရထာမင္းႀကီးတုိ႔ ဦးစီးကာ ျမန္မာျပည္ဗုဒၶသာသနာ ပုိမုိစည္ပင္ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
ပဥၥမသဂၤါယနာ-
A.D -၁၈၇၁/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၄၁၅-ခု/ ျမန္မာသကၠရစ္ -၁၂၃၂-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလးေတာင္ေျခတြင္ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာရာမေက်ာင္းတုိက္ဆရာေတာ္ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ၂၄၀၀-ျဖစ္ပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ဤ ပဥၥမသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာ တင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ-၇၂၉-ခ်ပ္ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ရာ၌ ၾကာခ်ိန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ (၆)လႏွင္႔ (၁၄) ရက္ၾကာပါသည္။
ဗုဒၶသာသနာေတာ္အလံႏွင္႔ သမုိင္း-
A.D -၁၈၈၀-ခုႏွစ္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ႔အလံကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား စစ္ဗုိလ္ႀကီး -Henry Steel Olcott-က စတင္ တီထြင္ခဲ႔ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အဂၤလန္ႏုိင္ငံ၌ ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶသာသနာ႔အဖြဲ႔အစည္း-
A.D -၁၈၈၁-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္-ပါဠိက်မ္းစာအဖြဲ႔အစည္း-ဆုိၿပီး ပထမဆုံးေသာ ပိဋကတ္အဖြဲ႔အစည္း အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ႔ပါသည္။ တည္ေထာင္သူမွာ -T.W. Rhys Davids- ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ မူရင္း ခရစ္စ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္း-
A.D -၁၈၉၁-ခုႏွစ္တြင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ အနာဂါရိကဓမၼပါလသူေတာင္စင္ႀကီးဦးေဆာင္ကာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶဂယာမွာ မဟာေဗာဓိအဖြဲ႔အစည္းဆုိၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ျပန္လည္တည္ေထာင္ပါသည္။
A.D -၁၉၅၆-ခုတြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား Dr. B.R Ambedkar-ဦးေဆာင္ၿပီး အိႏိၵယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶသာသနာပုိမုိ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ပါသည္။ ၁၉၅၆-ခု၊ ေအာက္တုိဘာ -၁၄-ရက္တြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား (၁)သန္းခန္႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းၾကပါသည္။
ဆ႒သဂၤါယနာ-
A.D ၁၉၅၄-၅၆/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၈-ခု၊ ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၃၁၆-ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူ၌ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္ အရွင္ေရ၀တမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဓိကတာ၀န္ယူ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ေသာမေထရ္မ်ားမွာ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ေထရ၀ါဒ (၅)ႏုိင္ငံ (သီရိလကၤလာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား)တုိ႔မွ (၂၅၀၀)ေသာ မေထရ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံ (၂၄)ႏုိင္ငံတုိ႔မွလည္း အကူအညီမ်ား ေပးၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုႏွင္႔ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဤဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲမွာ ပါဠိေတာ္တင္မက အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆးဆုံးျဖတ္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ၀ိပႆနာ-
A.D -၁၉၆၅၊ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၅၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ဆရာႀကီးဦးဂုိအင္ကာဦးေဆာင္ၿပီး အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ၀ိပႆနာတရား ျပန္လည္ အျမစ္တြယ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါသည္။
ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္-
A.D -၁၉၉၈-ေမလတြင္ Nibbana.com-ဟူေသာ ပထမဆုံးဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္ကုိ အဂၤလန္ႏုိင္ကေန ဖန္တီးႏုိင္ခဲ႔ပါသည္။
အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ (Bamiyan)ဗမီယန္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္-
A.D-၂၀၀၁၊ မတ္လတြင္ အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ ကမၻာ႔အံဖြယ္ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကုိ တာလီဘမ္တုိ႔၏ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ခံခဲ႔ရပါသည္။
ဒီအေၾကာင္းမ်ားကို ညီေလး ေ၀ၿဖိဳးေက်ာ္ဆိုဒ္ http://hktmyanmar.blogspot.com/ ကေန ယူထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာပ်ံ႕ပြားေစရန္ႏွင့္ ဘာသာ၀င္မ်ားသိသင့္သိထိုက္ေသာ အေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ေရးသားထားျခင္းျဖစ္ပါသည္
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ -၆၂၄-ဘီစီတြင္ (ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ ၾကာသာပေတးေန႔တြင္) မယ္ေတာ္မာယာ၀မ္းၾကာ တုိက္တြင္ သေႏၶယူပါသည္။
ဘုရားေလာင္းသည္ -၆၂၃-ဘီစီ၊ (ျမန္မာလလုိ ကဆုန္လျပည့္၊ ေသာၾကာေန႔)တြင္ နီေပါႏုိင္ငံ၊ လုမၺိနီဥယ်ာဥ္၌ မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီ၊ ခမည္းေတာ္သုေဒၶါဒနမင္းႀကီးတုိ႔မွ ေမြးဖြားခဲ႔ပါသည္။ ဘုရားေလာင္း နာမည္မွာ သိဒၶတၳျဖစ္ပါသည္။
(၁၆-ႏွစ္မွ ၂၉)ႏွစ္အထိ နန္းစည္းစိမ္းကုိ ခံစားပါသည္။)
ဘီစီ-၅၉၄-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္၊ တနလၤာေန႔)တြင္ အိမ္ရာတည္ေထာင္ လူ႔ေဘာင္ခြါကာ ေတာထြက္ေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၂၉-ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ပါသည္။)
၂၉-ႏွစ္မွ ၃၅-ႏွစ္အထိ ဒုကၠရစရိယာ-ပင္ပန္းေသာအက်င္႔ က်င္႔ခဲ႔ရပါသည္။)
ဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ ဗုဒၶဟူးေန႔)တြင္ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကုိ ရရွိေတာ္မူပါသည္။ (သက္ေတာ္ ၃၅-ႏွစ္ အရြယ္ျဖစ္ပါသည္။)
၄င္းဘီစီ-၅၈၈-(ျမန္မာလလုိ-၀ါဆုိလျပည့္ စေနေန႔)တြင္ ပထမဆုံးေသာ ဓမၼစၾကာသုတ္ေတာ္ကုိ ဗာရာဏသီၿမိဳ႕အနီး မိဂဒါ၀ုန္ ေတာမွာ ေဟာေတာ္မူပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶဂယာႏွင္႔ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသည္ -၁၈-ယူဇနာ/ မုိင္အားျဖင္႔ -၁၄၄-မုိင္ ေ၀းပါသည္။
ဓမၼစၾကာတရားပြဲမွာ လူသားအေနနဲ႔ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးသာ ပါ၀င္ပါသည္။ ၄င္းတရားပြဲမွာ အရွင္ေကာ႑ညသည္ အ႐ုဏ္မတတ္မီ ေသာတာပန္တည္ပါသည္။
ေနာက္ဆက္လက္ၿပီး ဘုရားရွင္က-အနတၱလကၡဏသုတ္ကုိ ေဟာေသာအခါ ပဥၥ၀ဂၢီရဟန္းေတာ္ ငါးဦးစလုံး ရဟႏၱာ ျဖစ္ေတာ္မူၾကပါသည္။
ဘီစီ-၅၈၈-တြင္ ဘုရားရွင္သည္ ပထမဆုံးသာသနာျပဳခရီးစဥ္ကုိ စတင္ လုပ္ခဲ႔ပါသည္။
ဘီစီ-၅၄၃-(ျမန္မာလလုိ-ကဆုန္လျပည့္၊ အဂၤါေန႔)တြင္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၈၀)၊ ၀ါေတာ္ (၄၅)တြင္ ကုသိနာ႐ုံ၊ အင္ၾကင္းေတာ၌ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူပါသည္။ ကဆုန္လဆုပ္(၅)ရက္၊ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္ကုိ မီးပူေဇာ္ပါသည္။
ပထမသဂၤါယနာ-
ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္(၃၅-မွ-၈၀)အတြင္း၊ ၀ါေတာ္အေနအားျဖင္႔(၄၅)၀ါအတြင္း ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ တစ္စုတစ္ေ၀းတည္း စီးစဥ္ဖုိ႔ရန္ ဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး တစ္လအၾကာ--
ဘီစီ-၅၄၃-မွာ ပထမဆုံး သဂၤါယနာကုိ ရာဇၿဂိဳလ္ၿမိဳ႕၊ သတၱပဏၰိလႈိဏ္ဂူ၌ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟူေသာ သဂၤါယနာတင္ၾကပါသည္။ ပထမသဂၤါယတင္ပြဲမွာ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္မဟာကႆပျဖစ္၍ အရွင္ဥပါလိမေထရ္က ၀ိနည္းအရာတာ၀န္ယူ၍၊ အရွင္အာနႏၵာက သုတၱန္အရာတာ၀န္ယူပါသည္၊ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ၀ါေခါင္လဆုပ္ (၅)က စတင္က်င္းပကာ (၇)လၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာေတာ္သည္ အဇာတသတ္မင္း ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီး ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္က စတင္၍ (အဂၤလိပ္လုိ-B.E) သုန္းကာ ဗုဒၶသာသနာႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ပါသည္။ “သဂၤါယနာ”ဟူသည္ စုေပါင္းရြတ္ဆုိျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္။
ဘုရားရွင္ေဟာၾကားခဲ႔ေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တုိ႔ကုိ အရွင္မဟာကႆပစေသာ မေထရ္အဆက္ဆက္တုိ႔ ဆက္ကာဆက္ကာ ေဆာင္ယူထိန္းသိမ္းခဲ႔တဲ႔ အစဥ္အလာကုိ အစြဲျပဳ၍ “ေထရိက”၊ ေနာက္ မေထရ္အစဥ္အဆက္တုိ႔ ထိန္းသိမ္းခဲ႔ေသာ ဗုဒၶအယူ၀ါဒအေနအားျဖင္႔ “ေထရ၀ါဒသာသနာ”အျဖစ္ အမည္တြင္ခဲ႔ပါသည္။
ဒုတိယသဂၤါယနာ-
(BC -443/B.E-100) သာသႏွစ္ (၁၀၀)အေရာက္မွာ ေ၀သာလီၿမိဳ႕၊ ၀ါဠဳကာ႐ုံေက်ာင္းမွာ ဒုတိယသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္သည္ အရွင္ယသျဖစ္ပါသည္။ အရွင္သဗၺမိမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ေရ၀တမေထရ္တုိ႔က အဓိကတာ၀န္ယူကာ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ရြတ္ဆုိၾကပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ သံဃာေတာ္ (၇၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ (၈)လ ၾကာပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ေပးေသာဒကာသည္ ကာလာေသာကမင္းျဖစ္ပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာ-
(BC-249/B.E-300) သာသနာႏွစ္ (၃၀၀)အေရာက္မွာ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕ေတာ္၊ အေသာကာ႐ုံေက်ာင္း၌ တတိယသဂၤါယနာ တင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ျဖစ္၍ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ႏွင္႔ ကာက႑၏သားျဖစ္ေသာ အရွင္ယသမေထရ္တုိ႔က အဓိက တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္သံဃာေတာ္အေရအတြက္မွာ (၁၀၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ ဤသံဂၤါယနာတင္ပြဲ၌ ၀ိနည္းေရးရာမ်ားကုိ အဓိကထားကာ ေဆြးေႏြးျခင္း ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔မင္းမွာ အေသာကမင္းႀကီးျဖစ္ပါသည္။ ဤတတိယသဂၤါယနာသည္ (၉)လ ၾကာပါသည္။
တတိယသဂၤါယနာတင္ၿပီးခ်ိန္ကစၿပီး (၉)တုိင္း (၉)ဌာနတုိ႔သုိ႔ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆမေထရ္ႏွင္႔ အေသာကမင္းႀကီးတုိ႔ တာ၀န္ယူကာ သာသနာျပဳ ေစလႊတ္ေတာ္မူပါသည္။
(၉)တုိင္း (၉)ဌာနႏွင္႔ သာသနာျပဳမေထရ္မ်ား-
၁။ ကသၼီရႏွင္႔ဂႏၶာရအရပ္=အရွင္မဇၥ်ႏၱိကမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၂။ မဟႎသကအရပ္=အရွင္မဟာေဒ၀မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၃။ ၀န၀ါသိအရပ္= အရွင္ရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၄။ အပရႏၱအရပ္=အရွင္ေယာနကဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၅။ မဟာရ႒အရပ္= အရွင္မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၆။ ေယာနကအရပ္=အရွင္မဟာရကၡိတမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၇။ ဟိမ၀ႏၱာအရပ္= အရွင္မဇၥ်ိမမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၈။ သု၀ဏၰဘူမိအရပ္= အရွင္ေသာဏမေထရ္ႏွင္႔ အရွင္ဥတၱရမေထရ္တုိ႔ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
၉။ တမၺပဏၰိ (သီဟုိဠ္)အရပ္=အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ဦးေဆာင္ကာႂကြ။
စတုတၳသဂၤါယနာ-
(B.C 94/ B.E 450) သာသနာေတာ္သကၠရဇ္ (၄၅၀)-အေရာက္တြင္ သီဟုိဠ္၊ မလယဇနပုဒ္၊ အာေလာကလႈိဏ္တြင္ စတုတၳသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မဟာဓမၼရကၡိတမေထရ္ျဖစ္၍ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္သည္ (၅၀၀) ျဖစ္ပါသည္။ -၁-ႏွစ္အခ်ိန္ယူကာ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ့ေပးေသာဒကာသည္ ၀ဋၬဂါမဏိမင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဤစတုတၳသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေပရြက္တြင္ အကၡရာေရးျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
ႏုိင္ငံမ်ားႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပုံ-
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ျမန္မာႏုိင္ငံ-
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ 3rd Century A.D-တြင္ ဗုဒၶသာသနာ စတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာနဲ႔တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ-
တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွာ 1st Century A.D-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ-
ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမွာ A.D 189-တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။ တ႐ုတ္မွ တဆင္႔ေရာက္ရွိျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကုိရီးယားႏုိင္ငံ-
ကုိရီးယားႏုိင္ငံမွာ A.D 372-ႏွစ္တြင္ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုုဒၶဘာသာႏွင္႔ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ-
ဂ်ပန္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D ၅၅၂၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၀၉၅-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ကေမၻာဒီယားႏုိင္ငံ-
ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၅-ရာစုတြင္႔ ဗုဒၶဘာသာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ထုိင္းႏုိင္ငံ-
ထုိင္းႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစု၊ သာသနာေတာ္ႏွစ္ -၁၃၀၀-တြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံ-
အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၆-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ တိဗက္ႏုိင္ငံ-
တိဗက္ႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ ႐ုရွားႏုိင္ငံ-
႐ုရွားႏုိင္ငံသုိ႔ A.D -၁၇-ရာစုတြင္ ဗုဒၶသာသနာစတင္ေရာက္ရွိပါသည္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ဗုဒၶသာသနာ-
အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ A.D -၆-ရာစုေလာက္ကစၿပီး ဗုဒၶသာသနာ တေျဖးေျဖး ကြယ္ေပ်ာက္သြားခဲ႔ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံဗုဒၶသာသနာ-
ျမန္မာႏုိင္ငံ ပုဂံသုိ႔ A.D -၁၁-ရာစုေလာက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာေရာက္ရွိပါသည္။ အရွင္အရဟံႏွင္႔ အေနာရထာမင္းႀကီးတုိ႔ ဦးစီးကာ ျမန္မာျပည္ဗုဒၶသာသနာ ပုိမုိစည္ပင္ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ၾကပါသည္။
ပဥၥမသဂၤါယနာ-
A.D -၁၈၇၁/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၄၁၅-ခု/ ျမန္မာသကၠရစ္ -၁၂၃၂-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ မႏၱေလးေတာင္ေျခတြင္ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ မႏၱေလး၊ ဒကၡိဏာရာမေက်ာင္းတုိက္ဆရာေတာ္ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ၂၄၀၀-ျဖစ္ပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ မင္းတုန္းမင္းႀကီး ျဖစ္ပါသည္။ ဤ ပဥၥမသဂၤါယနာတြင္ ပိဋကတ္ေတာ္မ်ားကုိ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာ တင္ခဲ႔ၾကပါသည္။ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ-၇၂၉-ခ်ပ္ရွိပါသည္။ ေက်ာက္ထက္အကၡရာတင္ရာ၌ ၾကာခ်ိန္မွာ (၇)ႏွစ္၊ (၆)လႏွင္႔ (၁၄) ရက္ၾကာပါသည္။
ဗုဒၶသာသနာေတာ္အလံႏွင္႔ သမုိင္း-
A.D -၁၈၈၀-ခုႏွစ္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ႔အလံကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား စစ္ဗုိလ္ႀကီး -Henry Steel Olcott-က စတင္ တီထြင္ခဲ႔ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အဂၤလန္ႏုိင္ငံ၌ ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶသာသနာ႔အဖြဲ႔အစည္း-
A.D -၁၈၈၁-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္-ပါဠိက်မ္းစာအဖြဲ႔အစည္း-ဆုိၿပီး ပထမဆုံးေသာ ပိဋကတ္အဖြဲ႔အစည္း အဂၤလန္ႏုိင္ငံတြင္ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ႔ပါသည္။ တည္ေထာင္သူမွာ -T.W. Rhys Davids- ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ မူရင္း ခရစ္စ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ျပန္လည္ေမြးဖြားျခင္း-
A.D -၁၈၉၁-ခုႏွစ္တြင္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွ အနာဂါရိကဓမၼပါလသူေတာင္စင္ႀကီးဦးေဆာင္ကာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ၊ ဗုဒၶဂယာမွာ မဟာေဗာဓိအဖြဲ႔အစည္းဆုိၿပီး ဗုဒၶဘာသာ ျပန္လည္တည္ေထာင္ပါသည္။
A.D -၁၉၅၆-ခုတြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား Dr. B.R Ambedkar-ဦးေဆာင္ၿပီး အိႏိၵယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶသာသနာပုိမုိ ျပန္႔ပြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ႔ပါသည္။ ၁၉၅၆-ခု၊ ေအာက္တုိဘာ -၁၄-ရက္တြင္ အိႏိၵယႏုိင္ငံသား (၁)သန္းခန္႔ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္သုိ႔ ကူးေျပာင္းၾကပါသည္။
ဆ႒သဂၤါယနာ-
A.D ၁၉၅၄-၅၆/ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၄၉၈-ခု၊ ျမန္မာသကၠရဇ္ ၁၃၁၆-ခု၊ ကဆုန္လျပည့္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ကမၻာေအး၊ မဟာပါသာဏလႈိဏ္ဂူ၌ ဆ႒သဂၤါယနာတင္ပါသည္။ ဦးေဆာင္ဆရာေတာ္မွာ ေညာင္ရမ္းဆရာေတာ္ အရွင္ေရ၀တမေထရ္ျဖစ္၍၊ အဓိကတာ၀န္ယူ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ေသာမေထရ္မ်ားမွာ မဟာစည္ဆရာေတာ္ႏွင္႔ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ အဖြဲ႔၀င္ဆရာေတာ္အေရအတြက္မွာ ေထရ၀ါဒ (၅)ႏုိင္ငံ (သီရိလကၤလာ၊ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ ေလာ၊ ကေမၻာဒီယား)တုိ႔မွ (၂၅၀၀)ေသာ မေထရ္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။ အျခားေသာ ႏုိင္ငံ (၂၄)ႏုိင္ငံတုိ႔မွလည္း အကူအညီမ်ား ေပးၾကပါသည္။ အေထာက္အပံ႔ဒကာမွာ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုႏွင္႔ ျမန္မာျပည္သူ၊ ျပည္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ဤဆ႒သဂၤါယနာတင္ပြဲမွာ ပါဠိေတာ္တင္မက အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကုိပါ ျပန္လည္ စစ္ေဆးဆုံးျဖတ္ျခင္းျဖင္႔ သဂၤါယနာတင္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အိႏၵိယႏုိင္ငံႏွင္႔ ၀ိပႆနာ-
A.D -၁၉၆၅၊ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ -၂၅၁၂-ခုႏွစ္တြင္ ဆရာႀကီးဦးဂုိအင္ကာဦးေဆာင္ၿပီး အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ၀ိပႆနာတရား ျပန္လည္ အျမစ္တြယ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ပါသည္။
ပထမဆုံးေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္-
A.D -၁၉၉၈-ေမလတြင္ Nibbana.com-ဟူေသာ ပထမဆုံးဗုဒၶဘာသာ၀က္ဘ္ဆုိက္ကုိ အဂၤလန္ႏုိင္ကေန ဖန္တီးႏုိင္ခဲ႔ပါသည္။
အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ (Bamiyan)ဗမီယန္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္-
A.D-၂၀၀၁၊ မတ္လတြင္ အာဖစ္ဂန္နစ္တန္မွ ကမၻာ႔အံဖြယ္ရပ္ေတာ္မူ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ကုိ တာလီဘမ္တုိ႔၏ ဖ်က္ဆီးျခင္းကုိ ခံခဲ႔ရပါသည္။
ဒီအေၾကာင္းမ်ားကို ညီေလး ေ၀ၿဖိဳးေက်ာ္ဆိုဒ္ http://hktmyanmar.blogspot.com/ ကေန ယူထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာပ်ံ႕ပြားေစရန္ႏွင့္ ဘာသာ၀င္မ်ားသိသင့္သိထိုက္ေသာ အေၾကာင္းမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ေရးသားထားျခင္းျဖစ္ပါသည္
ေက်းဇူး ႀကီးလွတဲ့ ေမေမ
ကၽြန္ေတာ္ ဒီစာေလးကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ေမေမကို အရမ္းသတိရမိတယ္ ေက်းဇူးအလြန္မွ ႀကီးမားတဲ့ ေမြးမိခင္ပါ ကၽြန္ေတာ့္ဆီကိုေမးပို႕ေပးတဲ့ sweety baby ကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဒီစာေလးေတြဖတ္ၿပီးေက်းဇူး ႀကီးလွတဲ့ မိႏွင့္ဖ ကိုေက်းဇူးအျမန္ဆက္ၾကရေအာင္ေနာ္......... ေက်းဇူးဆပ္ႏိုင္ၾကပါေစ မိဘကိုအလုပ္အေကၽြးျပဳႏိုင္ၾကပါေစ...
သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ
"ေပါ့ရင္ အရသာမရွိဘူးနဲ႔ ဒီေန႔ခ်က္တာ နည္းနည္းငန္ေတာ့ မ်ဳိမက်ဘူးတဲ့။ ဘယ္လိုလုပ္ေပးရမလဲ"
အိမ္ထဲ၀င္၀င္ခ်င္း ထမင္းစားခန္းမွ လႊင့္လာတဲ့အသံက ဆီးလို႔ၾကိဳတယ္။ သားကို ျမင္ေတာ့ အေမက ေခါင္းငံု႔ျပီး ထမင္းဆက္စားတယ္။ မိန္းမက သူ႔ကို မ်က္ေစာင္းနဲ႔ ၾကည့္တယ္။ အေမစားေနတဲ့ ဟင္းကို သူ ျမည္းၾကည့္ျပီး ခ်က္ခ်င္း ေထြးထုတ္လိုက္မိတယ္။
"အေမ့ေရာဂါက အငန္နဲ႔ မတည့္ဘူးလို႔ ေျပာထားတယ္ မဟုတ္လား"
"ဒါဆို ရွင့္အေမကို ရွင္ပဲခ်က္ေကြ်းေပါ့" ေျခေဆာင့္ျပီး သူမ ထြက္သြားတယ္။
သက္ျပင္းတစ္ခ်က္ကို သူခပ္ဖြဖြခ်ရင္း...
"အေမ.. အဲတာေတြ မစားနဲ႔ေတာ့.. သား ေခါက္ဆဲြခ်က္လိုက္မယ္"
"သား... အေမကို သား ဘာေျပာစရာရွိလဲ? ေျပာစရာရွိတာ ေျပာေနာ္သား..စိတ္ထဲ ထည့္မထားနဲ႔"
"ေနာက္လက်ရင္ သားရာထူးတက္ျပီ အေမ။ သား ဒီထက္ ပိုအလုပ္မ်ားေတာ့မယ္။ အေမ့ေခြ်းမကလည္း အျပင္ထြက္ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္တဲ့.. ဒါေၾကာင့္.. "
သား ဘာကိုဆိုလိုခ်င္မွန္း အေမသိလိုက္တယ္။
"သားရယ္ အေမ့ကို လူအိုရံု မပို႔ပါနဲ႔ေနာ္"
တိုးလွ်ဳိးေတာင္းပန္စြာ အေမဆိုေတာ့ သားစိတ္မေကာင္းျဖစ္ျပီး ခဏေလာက္ ႏႈတ္ဆိတ္သြားတယ္။
"အေမ.. လူအိုရံုက မေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ အေမ့ေခြ်းမ အလုပ္ရရင္ အေမ့ကို ျပဳစုဖို႔အခ်ိန္ ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ လူအိုရံုမွာ အေမ့ကို ျပဳစုမယ့္လူ၊ ခ်က္ေကြ်းမယ့္ ၀န္ထမ္းေတြရွိတယ္ အေမ။ အိမ္မွာထက္စာရင္ ပိုေကာင္းတာေပါ့ အေမရယ္"
"ဒါေပမဲ့.. သားရယ္..."
အေမ့စကားကို သူ မၾကားခ်င္ဟန္ေဆာင္ျပီး ေရခ်ဳိးခန္းဘက္ ထြက္လာခဲ့တယ္။ သားအမိႏွစ္ေယာက္ ေခါက္ဆဲြအတူစားျပီး စာၾကည့္ခန္းထဲ သူ၀င္ခဲ့တယ္။ ျပတင္းေပါက္ အျပင္ဖက္ကို ေငးၾကည့္ရင္း သူေတြေ၀ေနမိတယ္။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ မုဆိုးမျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အေမ၊ သားကို လူတစ္လံုးသူတစ္လံုး ျဖစ္ေအာင္ ေကြ်းေမြးခဲ့တဲ့ အေမ၊ သားကို လူရာ၀င္ေအာင္ ႏိုင္ငံျခားအထိ ပညာသင္ခြင့္ ေပးခဲ့တဲ့ အေမ.. သားကို ၾကီးျပင္းေအာင္ ေကြ်းေမြးအနစ္နာခံခဲ့တာကို အေၾကာင္းျပျပီး သားဆီက ဘာမွျပန္မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အေမကို အိမ္ေထာင္ေရး တည္ျမဲဖို႔ မိန္းမဆႏၵေၾကာင့္ လူအိုရံုပို႔ရေတာ့မယ္။ သက္ျပင္းေလးေလးတစ္ခ်က္ သူခ်လိုက္မိတယ္။ သား ရင္ထဲမွာ မခ်ိလိုက္တာ အေမရယ္...
"မင္းရဲ႕ လက္က်န္ဘ၀ကို မင္းအေမက အေဖာ္ျပဳမွာ မဟုတ္ဘူး.. မင္းမိန္းမကပဲ အေဖာ္ျပဳမွာ"
"မင္း အေမ အသက္ၾကီးျပီကြာ။ ေနလိုရရင္ ေနာက္ထပ္ ၄ . ၅ ႏွစ္ေပါ့။ အဲဒီ ႏွစ္တိုတုိေလးမွာ အေမကို ေသခ်ာျပဳစု ဂ႐ုစိုက္ပါကြာ။ မရွိေတာ့မွ ငါမေကြ်းလိုက္ရပါလား? ငါ မေမြးလိုက္ရပါလားလို႔ ေနာင္တမရနဲ႔"
ပတ္၀န္းက်င္က သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြတစ္ခ်ဳိ႔ရဲ႕ စကားသံကို ျပန္ၾကားေယာင္ရင္း သူေရွ႕ဆက္ မေတြးရဲေတာ့ဘူး။
အေမ့အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားရင္ ဂ႐ုစိုက္ ရိုေသရာေရာက္တယ္လို႔ ထင္မယ္ဆိုလည္း ထင္ၾကေတာ့။ ေတာင္စြယ္ေနကြယ္လုဆဲ ညေနခင္းတစ္ခု ျမိဳ႔ျပင္မွာ တည္ထားတဲ့ လူအိုရံုဆီ သူတို႔ေရာက္လာခဲ့တယ္။ လူအိုရံုရဲ႕ဧည့္ခန္းကို သူတို႔ျဖတ္ေလွ်ာက္ေတာ့ ၄၂လက္မ တီဗြီဖန္သားျပင္ေပၚမွာ ဟာသကား တစ္ကားျပေနတာကို ေတြ႔လိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကည့္ေနတဲ့ ပရိသတ္ဆီက ဘာရီသံမွ မၾကားရဘူး။
ပံုစံတူ အကၤ်ီ၊ ပံုစံတူညႇပ္ထားတဲ့ ဆံပင္နဲ႔ လူအိုတစ္ခ်ဳိ႔ ဆိုဖာေပၚမွာ ေစာင္းေစာင္းရဲြ႔ရဲြ႔ ထိုင္ေနၾကတယ္။ ငူငူငိုင္ငိုင္ ထိုင္ေနတဲ့ အဘြားအိုတစ္ေယာက္ ပါးစပ္က တစ္တြတ္တြတ္ရြတ္ေနတယ္။ တုန္ခ်ိခ်ိ အဘြားအို တစ္ေယာက္ ၾကမ္းျပင္ေပၚက်ေနတဲ့ မုန္႔ကို ကုန္းေကာက္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတယ္။ ျမင္ကြင္းေတြကို သားအၾကည့္ လဲြျပီး ေနေရာင္ရတဲ့ အခန္းတစ္ခန္းကို အေမ့အတြက္ ေရြးလိုက္တယ္။ အခန္းျပတင္းေပါက္က အျပင္ကို လွမ္းၾကည့္မိေတာ့ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္မွာ လက္တြန္းလွည္းနဲ႔ နပ္စ္တစ္ခ်ဳိ႔ကို ေတြ႔လိုက္တယ္။ ပ်င္းရိပ်င္းတဲြ ညေနခင္းရဲ႕ မွိန္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ အလင္းေရာင္ေအာက္ျမင္ကြင္းက ျမင္ရသူအဖို႔ ရင္နင့္စရာေကာင္းလွတယ္။
"အေမ.. သား .. သြားေတာ့မယ္"
သူ႔ႏႈတ္ဆက္စကားကို အေမ ေခါင္းညိတ္ျပတယ္။ တုန္ရီေနတဲ့ လက္နဲ႔ေ၀ွ႔ယမ္းျပတယ္။ သြားမရွိေတာ့တဲ့ ပါးစပ္ကို ဟျပီး တစ္ခုခုေျပာဖို႔ ၾကိဳးစားတယ္။ အေမ.. ဆံပင္ေတြေတာင္ ေငြေရာင္သမ္းခဲ့ပါေပါ့လား.. မ်က္လံုးေထာင့္က အရစ္ေၾကာင္းေတြေတာင္ နက္သထက္ နက္၀င္ခဲ့ပါေပါ့လား... အေမ တကယ္အိုခဲ့ပါေပါ့လား....
သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ
(၁)
အဲဒီတုန္းက သူ(၆)ႏွစ္။ ကိစၥတစ္ခုေၾကာင့္ အေမခရီးထြက္ရမယ္ဆိုလို႔ သူ႔ကို ဦးေလးအိမ္မွာ ခဏ သြားအပ္ခဲ့တယ္။ ပစၥည္းေတြယူျပီး အေမသြားဖို႔ျပင္ေတာ့ ေၾကာက္အားလန္႔အားနဲ႔ အေမ့ အကၤ်ီိကုိဆဲြျပီး သူေအာ္ငိုေတာ့တယ္။
" အေမ.. သားကို ခဲြမသြားပါနဲ႔...အေမ သားကို ထားမသြားပါနဲ႔"
ရွဳိက္ၾကီးတငင္ငိုေနတဲ့ သူ႔ကို အေမ ထားမသြားရက္ခဲ့ဘူး။ အေမ့လက္ကို ဆဲြျပီး ဦးေလးအိမ္က ထြက္လာေတာ့ ျခံတံခါးကို သူဆဲြပိတ္ခဲ့လိုက္တယ္။ သူ႔ကို ထားခဲ့ဖို႔ လာသြားတယ္ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ဆိုးၾကီး တစ္သက္လံုး ကပ္ညိႇမလာေအာင္ တံခါး၀ဖက္ကို သူေယာင္လို႔ေတာင္ လဲမၾကည့္ခဲ့ဘူး။
(၂)
အိမ္ထဲ ၀င္လိုက္တာနဲ႔ မိန္းမနဲ႔ ေယာကၡမက အေမ့အခန္းထဲက ပစၥည္းေတြကို လြင့္ပစ္ဖို႔ သိမ္းေနတာနဲ႔ သြားတိုးတယ္။ ၂ေပျမင့္တဲ့ ဒိုင္းဆုတစ္ခု.... အထက္တန္းတုန္းက "ကြ်န္ေတာ္၏ မိခင္" ဆိုတဲ့ စာစီစာကံုးနဲ႔ သူ ပထမဆုရထားတဲ့ ဒိုင္းဆုေလး။ အဘိဓာန္ စာအုပ္တစ္အုပ္... အေမ့ေခြ်းနဲစာနဲ႔ ၀ယ္ေပးခဲ့တ့ဲ သူ႔ရဲ႔ ပထမဦးဆံုးေသာ ေမြးေန႔လက္ေဆာင္။ အေၾကာေျပ လိမ္းေဆးတစ္ဘူး...အေမ အိပ္ရာမ၀င္ခင္ လိမ္းတတ္တဲ့ေဆး... လိမ္းေပးမဲ့သူ မရွိဘဲ အေမ့ကို ဒီေဆးေပးလိုက္ေတာ့လဲ ဘာထူးမွာလဲ...
"ေတာ္ျပီ.. မသိမ္းၾကပါနဲ႔ေတာ့" သူ ေအာ္လိုက္မိတယ္။
"ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ အမႈိက္ေတြ မပစ္ထုတ္ရင္ ငါ့ပစၥည္းေတြ ဘယ္နားသြားထားရမလဲ" ေယာကၡက စူးစူး၀ါး၀ါး ၾကည့္ရင္း ျပန္ေအာ္တယ္။
"ဟုတ္ပါ့.. အဲဒီကုတင္စုတ္ၾကီးလည္း ပစ္ထုတ္လိုက္စမ္းပါ။ မနက္ျဖန္က်မွ အေမ့အတြက္ သမီး ကုတင္အသစ္တစ္လံုး ၀ယ္ေပးမယ္ေနာ္"
ကုတင္ေခါင္းရင္းမွာ ေထာင္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကို သူေတြ႔လိုက္တယ္။ အဲဒီပံုက သူ႔ကို အေမ ကစားကြင္း လိုက္ပို႔တုန္းက ရိုက္ထားတဲ့ပံုျဖစ္တယ္။
"ဒါေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္အေမရဲ႔ အေမြေတြ... တစ္ခုမွ မပစ္ႏိုင္ဘူး"
"ဒါ ဘာအခ်ဳိးလဲ.. ဘာလို႔ အေမ့ကို ျပန္ေအာ္ရတာလဲ.. အေမ့ကို ခ်က္ခ်င္းေတာင္းပန္လိုက္"
"မင္းကို ငါ လက္ထပ္ခဲ့တာနဲ႔ မင္းအေမကို ခ်စ္ရမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႔ ငါ့ကို လက္ထပ္ခဲ့ျပီး ငါ့အေမကို မင္း မခ်စ္ခဲ့ရတာလဲ"
(၃)
မိုးရြာျပီးစမို႔ ညက ပိုေအးစက္ေနတယ္။ လူသူကင္းရွင္းတဲ့ လမ္းမေပၚမွာ ကားေလးတစ္စီး ျမိဳ႔ျပင္က လူအိုရံုဖက္ ဦးတည္ျပီး တရိပ္ရိပ္ေျပးေနတယ္။ လူအိုရံုေရာက္ေတာ့ ကားေပၚက အျမန္ဆင္းျပီး အေမ့အခန္းဖက္ သူေျပးသြားလိုက္မိတယ္။ သူ႔လက္ထဲမွာ အေမ အျမဲလိမ္းတတ္တဲ့ အေၾကာေျပေဆးဘူးကို တင္းတင္း ဆုပ္ကိုင္ထားတယ္။
"အေမ.. ေဆးက်န္ခဲ့လို႔ သားလာပို႔တာ"
အေမ႔ကုတင္ေရွ႔ သူဒူးေထာက္ခ်လိမ့္မိတယ္။
"မိုးခ်ဳပ္ေနျပီ သားရယ္.. မနက္ျဖန္ အလုပ္ရွိေသးတယ္ မဟုတ္လား.. ျပန္ပါသား.. ေဆးကို အေမ့ဘာသာ လိမ္းလို႔ရတယ္"
"အေမ.... " သူ႔အသံေတြ လည္ေခ်ာင္း၀မွာ တစ္ဆို႔ေနတယ္။
"အေမ သားကို ခြင့္လြတ္ပါ အေမ... သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ေနာ္"
အိုမင္း ပိန္လွီေနတဲ့ အေမ့ခႏၶာကိုယ္ကို တင္းတင္းေလး သူဖက္ထားလိမ့္မိတယ္။ သူ႔ ပါးျပင္ေပၚမွာ မ်က္ရည္ေတြက အဆက္မျပတ္ စီးဆင္းလို႔...
"သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ"
Monday, September 17, 2007
အိုသြားတဲ့ တစ္ေန႔
"ကေလးရဲ႔ ပထမဆံုး သြားတစ္ေခ်ာင္းက တစ္ႏွစ္နဲ႔ ဘယ္ႏွစ္လမွာ ေပါက္တယ္ဆိုတာကို မွတ္မိေနျပီး မိဘရဲ႔ ေနာက္ဆံုးသြားတစ္ေခ်ာင္း ဘယ္အခ်ိန္မွာ က်ဳိးသြားသလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ေမ့ေနတတ္တယ္"
ေဆးရံုတစ္ရံုရဲ႔ အ၀င္၀မွာ ေရးကပ္ထားတဲ့ ပိုစတာေလးကို ျမင္မွာ ကြ်န္မအသိစိတ္ေတြ ႏႈိးထလာတယ္။ အခုခတ္က ငယ္ရြယ္တဲ့ အိမ္ေထာင္သည္ေတြ ကိုယ္တိုင္၀မ္းနာျပီး ေမြးထြက္လာတဲ့ ကေလးေတြကိုပဲ ဂ႐ုစိုက္တတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္ကိုလည္း အေမ၀မ္းနာျပီး ေမြးထြက္လာခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ေမ့ေနတတ္ၾကတယ္။
စေနေန႔ မနက္ အိပ္ရာေပၚမွာ ဇိမ္နဲ႔ႏွပ္ေနတုန္း ဖုန္းသံေၾကာင့္ ကြ်န္မ အိပ္မက္က လန္႔ႏိႈးလာခဲ့တယ္။ အေမဆီက ဖုန္းပါ။ ကေလးေတြေခၚျပီး အေမ့အိမ္မွာ ေန႔လယ္စာ သြားစားဖို႔ ဆက္လိုက္တာျဖစ္တယ္။
"ကေလးေတြကို မက္ေဒၚနယ္သြားစားဖို႔ ေျပာထားျပီးျပီ အေမရဲ႔"
"အဲဒီပိုက္ဆံကို ေခြ်သာလိုက္ပါ သမီးရယ္... ကားေမာင္းလာရင္ ၁၀မိနစ္ထဲပါ"
အေမက မရမက ေတာင္းဆိုေနတယ္။ ကေလးေတြက အေမခ်က္တာကို စားခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဟမ္ဘာဂါပဲ စားခ်င္ၾကမွာပဲလို႔ ကြ်န္မ ေတြးလိုက္မိတယ္။
အေမကို လာမယ္၊ မလာဘူးလို႔ မေျပာခင္ ကြ်န္မ ေတြေ၀ေနတုန္းမွာ အၾကီးမနဲ႔ အငယ္ေလးက ဖုန္းေျပာေနတဲ့ ကြ်န္မကို လာခါျပလိုက္၊ ေခါင္းခါျပလိုက္နဲ႔ အဘြားအိမ္ကို မသြားခ်င္ေၾကာင္း လုပ္ျပေနတယ္။ သမီးေတြက ရံုးပိတ္ရက္ မိသားစု စံုစံုညီညီနဲ႔ အျပင္ထြက္ျပီး အတူစားခ်င္ပံုရတယ္။
"အေမ့ေျမးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး သမီး ဖုန္းျပန္ဆက္လိုက္မယ္ အေမ"
"ေအးပါ သမီးရယ္"
ေဖ်ာ့ေတာ့ေတာ့ အသံနဲ႔ အေမဖုန္းခ်သြားတယ္ ဆိုရင္ပဲ ကေလးေတြက တစ္ျပိဳင္ထဲ
"အဘြားအိမ္ မသြားခ်င္ဘူး။ မက္ေဒၚနယ္ သြားစားမယ္လို႔ ေျပာထားျပီသားပဲ" လို႔ ၀ိုင္းေအာ္ၾကတယ္။
"အဘြားရဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေန႔လယ္စာ စားဖို႔ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ေျမးေတြျဖစ္တဲ့ သမီးတို႔ကို ၾကည့္ခ်င္လို႔"
"အရင္အပတ္ကပဲ သမီးတို႔ သြားခဲ့ျပီးျပီေလ ေမေမ"
ကြ်န္မရွင္းျပတာကို သမီးေတြက လက္ခံခ်င္ပံု မရခဲ့ဘူး။
"တစ္ခ်ိန္မွာ ေမေမလဲ အိုသြားတဲ့အခါ သမီးတို႔ကို "သမီးတို႔ေရ အိမ္ကို လာခဲ့ပါဦး။ ေမေမ ကိတ္မုန္႔ဖုတ္ထားတယ္။ ေျမးေတြလဲ ေခၚခဲ့ေနာ္" လို႔ ဖုန္းဆက္ေခၚရင္ "ကိတ္မုန္႔ကို အျပင္မွာ ၀ယ္စားလဲရတာပဲ အေမ.. သမီးတို႔ မအားဘူး" လို႔ ျပန္ေျပာရင္ အခု ဘြားဘြား စိတ္မေကာင္းျဖစ္သြားသလို ေမေမလဲ စိတ္မေကာင္းျဖစ္လိမ့္မယ္" လို႔ ရွင္းျပေတာ့ ေလးႏွစ္သမီးေလးက "သမီး အဲလို မေျပာဘူး။ ဟုတ္ကဲ့လို႔ ေျပာမယ္ ေမေမ" တဲ့။ ေနာက္ဆံုး သမီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ေန႔လယ္စာကို မက္ေဒၚနယ္ စားျပီး ညေနစာကို အေမ့အိမ္မွာ စားဖို႔ ကြ်န္မတို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။
ညေန အိမ္လာခဲ့မယ္လို႔ အေမ့ကို ဖုန္းျပန္ဆက္ေတာ့ အေမက "ေအး.. ဒါဆိုရင္ အေမ ခ်က္ျပဳတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္လိုက္ဦးမယ္" လို႔ ၀မ္းသာအားရ ျပန္ေျပာတယ္။
ညေန အေမ့အိမ္ေရာက္ေတာ့ အေမက မီးဖိုေခ်ာင္ထဲမွာ တကုပ္ကုပ္နဲ႔ ခ်က္ျပဳပ္ေနတယ္။ အေမ့ကိုကူဖို႔ ကြ်န္မ မီးဖိုထဲ၀င္ေတာ့ အေမက ပုခံုးေက်ာေတြ ကိုက္ေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။
" ေဆးခန္းမသြားဘူးလား အေမ၊ ေဆးမလိမ္းဘူးလား"
"သြားလဲ မထူးပါဘူး သမီးရယ္။ ေဆးလိမ္းလဲ မသက္သာပါဘူး"
အေမ့စကားကို ၾကားမွ အေမလိုအပ္ေနတာ ေဆးခန္းေတြ၊ လိမ္းေဆးေတြ မဟုတ္ဘဲ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔ ဂ႐ုစိုက္မႈ၊ ျပဳစုမႈဆိုတာကို ကြ်န္မ သေဘာေပါက္ေတာ့တယ္။
အသန္႔အျပန္႔ ၾကိဳက္တဲ့ အေမ့ရဲ႔ မီးဖိုေခ်ာင္က အိုးေတြဟာလဲ ဆီေခ်းေတြ အထပ္ထပ္ ေပေနတာကို ကြ်န္မ သတိထားမိလိုက္တယ္။ အိုးေတြကို တိုက္ခြ်တ္ေဆးေနရင္း "အိုးေတြကို တိုက္ခြ်တ္ဖို႔ အေမအားေတြ မရွိေတာ့လို႔ျဖစ္မယ္" လို႔ ကြ်န္မ စဥ္းစားလိုက္မိတယ္။
အရင္တုန္းက လက္တစ္ဖက္က ကြ်န္မကို ခ်ီပိုးရင္း၊ က်န္လက္တစ္ဖက္နဲ႔ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ခဲ့တဲ့ အေမ... အိမ္ေရွ႔၊ အိမ္ေနာက္၊ အိမ္ေထာင့္ေတြပါ မက်န္ သပ္ရပ္သန္႔ရွင္းေအာင္ အျမဲရွင္းလင္းတတ္တဲ့ အေမ..... အခုခါမွာေတာ့ ဇရာေထာင္းျပီး လက္ေတြလဲ အင္အားခ်ိခဲ့ပါျပီ။ ဒါေတာင္ သူခ်စ္တဲ့ သားသမီး ေျမးေတြကို ကိုယ္တိုင္ခ်က္ျပဳပ္ ေကြ်းေမြးခ်င္ေနတုန္းပါပဲ။
ကြ်န္မ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပင္ပန္းျပီး၊ အလုပ္မ်ားေနပါေစ အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္ ကန္႔သတ္ျပီး အေမ့အိမ္ကို အျမဲျပန္ျပီး အိုးေတြကို တိုက္ေဆးေပးမယ္ဖို႔ ကြ်န္မ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခု ခ်လိုက္မိပါတယ္။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ ကြ်န္မ အိုသြားတဲ့တစ္ေန႔၊ လက္ေတြ လႈပ္ရွားဖို႔ အားအင္ နည္းသြားတဲ့အခါ သားသမီးေတြလည္း အိမ္ကို အျမဲျပန္လာျပီး အိုးေတြ တိုက္ေဆးေပးဖို႔ ကြ်န္မ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
အေမ့လက္
ေမာင့္ခ်စ္သက္၏၊ လက္ဖ၀ါးႏု
ေသြးဥေရာင္လႊမ္း၊ ၀ါဂြမ္းႏွယ္အိ
ကိုင္မထိရက္၊ ခြ်န္ထက္လက္သဲ
ေဆးေရာင္ျမဲျခယ္၊ ပ်က္ျပယ္မရွိ
ႏုနယ္ဘိေတာင္း၊ ေဖါ့ဖေယာင္းႏွယ္
ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသြယ္လြ
အလွျပည့္ႏွက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္။
ေမာင့္မိခင္၏၊ ညိဳလြင္ျပာႏွမ္း
မာၾကမ္းကဲြအက္၊ လက္ဖ၀ါးျပင္
ရင့္ေရာ္သြင္မွာ၊ ဆယ္ျဖာလက္ေခ်ာင္း
ျပည့္ေဖါင္းမညက္၊ ညံ့သက္မႈကင္း
ေရာင္ဆင္းညႈိးမဲ၊ လက္သဲငံုးတိ
ေခ်းေညႇာ္ျပည့္မြ
အလွပ်က္ျပယ္၊ အေမ့လက္။
ေဖါင္းအိႏုညက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္ႏွင့္
ေရာ္ရင့္ၾကမ္းခက္၊ အေမ့လက္တြင္
သိျမင္လာရ၊ "အလွ" "အလုပ္"
ခဲြထုတ္ေခ်မိ၊ အေမ၏လက္
အလုပ္လက္သည္
အသက္တမွ်၊ မနားရေခ်
ဘ၀ခရီး
သားသမီးတြက္၊ ထိုလက္အစြမ္း
ဘ၀လမ္းတြင္၊ လွပန္းဆင္ခဲ့
အားမာန္ဖဲြ႔ရစ္၊ သည္အျဖစ္ေၾကာင့္
အခ်စ္၏လက္၊ ေျပာင္းသြယ္ညက္ေစ
အေမ၏လက္၊ အလုပ္လက္သာ
ႏွစ္သက္ ဂုဏ္ယူ ဘြယ္တကား။
ခင္သူသူ၀င္း (ေငြတာရီ၊ ၁၉၇၈ခုႏွစ္ ဧျပီလ)
ငိုတယ္ဆိုတာ မိန္းမသားေတြရဲ႔ မူပိုင္
"ေမေမ ဘာလို႔ ငိုတာလဲ"
"ေမေမဟာ မိန္းမသားမို႔ေပါ့ကြယ္"
"သား နားမလည္ဘူး ေမေမ"
"သား တစ္သက္လံုး နားလည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး သားရယ္"
"ေဖေဖ... အေၾကာင္းမရွိဘဲ ေမေမ ဘာလို႔ ငိုရတာလဲဟင္"
"မိန္းမေတြက ဒီလိုပဲ သားရာ"
ၾကီးျပင္းလာတဲ့ အထိ မိန္းမေတြ ဘာလို႔ငိုတယ္ဆိုတာကို သား နားမလည္ခဲ့ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ သူဟာ ဘုရားသခင္ကို ဖုန္းဆက္ ေမးျမန္းပါေတာ့တယ္။
"မိန္းမေတြ ဘာေၾကာင့္ ငိုရပါသလဲ ဘုရားသခင္"
"မိန္းမေတြကို စတင္ဖန္တီးလိုက္ ကတည္းက သူတို႔ကို ထူးျခားေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ပုခံုးနဲ႔ ကမာၻၾကီးကို ထမ္းပိုးႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့သလို ေရလို႔ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ၀မ္းနည္းမႈ၊ နာက်င္မႈ၊ သားသမီးေတြရဲ႔ ျငင္းပယ္မႈေတြကိုလည္း ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ သူတို႔ရဲ႕ အတြင္းစိတ္ဓာတ္ကိုလည္း ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"တစ္ျခားသူေတြ လက္လြတ္ အ႐ံႈးေပးတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႔က မေလ်ာ့တဲ့ဇဲြနဲ႔ ေတာင့္ခံႏိုင္ျပီး ကိုယ့္သားသမီး ကိုယ့္မိသားစုအေပၚ ေနာင္တ တရားမရဘဲ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ဘယ္လို အေျခအေနမ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ သားသမီးေတြက ကိုယ့္ကို ထိခိုက္ေစာ္ကားျပီး စြန္႔ပစ္ခဲ့ရင္ေတာင္ ခြင့္လြတ္ျပီး ခ်စ္တတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ခင္ပြန္းရဲ႔ ေပ်ာ့ကြက္နဲ႔ အသံုးမ၀င္မႈေတြကို ခြင့္လြတ္သည္းခံျပီး ကာကြယ္ေပး တတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ေယာက္်ားေကာင္းတစ္ဦးဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ကိုယ့္ဇနီးကို နာက်င္ေအာင္ မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ အသိဥာဏ္ကိုလည္း ထည့္သြင္းေပးခဲ့တယ္"
"တစ္ခါတေလမွာ ခင္ပြန္းသည္ရဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ခိုင္မာတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ေထာက္ခံ အားေပးတတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ေနာက္ဆံုး သူ အလိုက်သေလာက္္ မ်က္ရည္က်ႏိုင္ေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အရာျဖစ္တယ္"
"မိန္းကေလးေတြ လွတယ္ဆိုတာ သူ၀တ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစား၊ သူ႔ရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ အခ်ဳိးအစားနဲ႔ သူ႔ရဲ႔ ဖီးလိမ္းျပင္ဆင္မႈေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး၊ မိန္းကေလးေတြရဲ႔ အလွကို သူတို႔ရဲ႔ မ်က္စိထဲကေန ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ မ်က္စိဆိုတာ စိတ္ရဲ႔ တံခါးေပါက္ပဲ"
ဒီစာကို မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္မိႏိုင္ပါေစ။ မိန္းကေလးတိုင္းကို ေပးဖတ္လိုက္ပါ။ မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္ရေအာင္ သင္မွ်ေ၀ႏိုင္ခဲ့ရင္ သင္ဟာ သူတို႔ရဲ႔ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ယံုၾကည္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ မိန္းမသားတိုင္း လွၾကပါတယ္။
သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ
"ေပါ့ရင္ အရသာမရွိဘူးနဲ႔ ဒီေန႔ခ်က္တာ နည္းနည္းငန္ေတာ့ မ်ဳိမက်ဘူးတဲ့။ ဘယ္လိုလုပ္ေပးရမလဲ"
အိမ္ထဲ၀င္၀င္ခ်င္း ထမင္းစားခန္းမွ လႊင့္လာတဲ့အသံက ဆီးလို႔ၾကိဳတယ္။ သားကို ျမင္ေတာ့ အေမက ေခါင္းငံု႔ျပီး ထမင္းဆက္စားတယ္။ မိန္းမက သူ႔ကို မ်က္ေစာင္းနဲ႔ ၾကည့္တယ္။ အေမစားေနတဲ့ ဟင္းကို သူ ျမည္းၾကည့္ျပီး ခ်က္ခ်င္း ေထြးထုတ္လိုက္မိတယ္။
"အေမ့ေရာဂါက အငန္နဲ႔ မတည့္ဘူးလို႔ ေျပာထားတယ္ မဟုတ္လား"
"ဒါဆို ရွင့္အေမကို ရွင္ပဲခ်က္ေကြ်းေပါ့" ေျခေဆာင့္ျပီး သူမ ထြက္သြားတယ္။
သက္ျပင္းတစ္ခ်က္ကို သူခပ္ဖြဖြခ်ရင္း...
"အေမ.. အဲတာေတြ မစားနဲ႔ေတာ့.. သား ေခါက္ဆဲြခ်က္လိုက္မယ္"
"သား... အေမကို သား ဘာေျပာစရာရွိလဲ? ေျပာစရာရွိတာ ေျပာေနာ္သား..စိတ္ထဲ ထည့္မထားနဲ႔"
"ေနာက္လက်ရင္ သားရာထူးတက္ျပီ အေမ။ သား ဒီထက္ ပိုအလုပ္မ်ားေတာ့မယ္။ အေမ့ေခြ်းမကလည္း အျပင္ထြက္ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္တဲ့.. ဒါေၾကာင့္.. "
သား ဘာကိုဆိုလိုခ်င္မွန္း အေမသိလိုက္တယ္။
"သားရယ္ အေမ့ကို လူအိုရံု မပို႔ပါနဲ႔ေနာ္"
တိုးလွ်ဳိးေတာင္းပန္စြာ အေမဆိုေတာ့ သားစိတ္မေကာင္းျဖစ္ျပီး ခဏေလာက္ ႏႈတ္ဆိတ္သြားတယ္။
"အေမ.. လူအိုရံုက မေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူး။ အေမ့ေခြ်းမ အလုပ္ရရင္ အေမ့ကို ျပဳစုဖို႔အခ်ိန္ ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ လူအိုရံုမွာ အေမ့ကို ျပဳစုမယ့္လူ၊ ခ်က္ေကြ်းမယ့္ ၀န္ထမ္းေတြရွိတယ္ အေမ။ အိမ္မွာထက္စာရင္ ပိုေကာင္းတာေပါ့ အေမရယ္"
"ဒါေပမဲ့.. သားရယ္..."
အေမ့စကားကို သူ မၾကားခ်င္ဟန္ေဆာင္ျပီး ေရခ်ဳိးခန္းဘက္ ထြက္လာခဲ့တယ္။ သားအမိႏွစ္ေယာက္ ေခါက္ဆဲြအတူစားျပီး စာၾကည့္ခန္းထဲ သူ၀င္ခဲ့တယ္။ ျပတင္းေပါက္ အျပင္ဖက္ကို ေငးၾကည့္ရင္း သူေတြေ၀ေနမိတယ္။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ မုဆိုးမျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ အေမ၊ သားကို လူတစ္လံုးသူတစ္လံုး ျဖစ္ေအာင္ ေကြ်းေမြးခဲ့တဲ့ အေမ၊ သားကို လူရာ၀င္ေအာင္ ႏိုင္ငံျခားအထိ ပညာသင္ခြင့္ ေပးခဲ့တဲ့ အေမ.. သားကို ၾကီးျပင္းေအာင္ ေကြ်းေမြးအနစ္နာခံခဲ့တာကို အေၾကာင္းျပျပီး သားဆီက ဘာမွျပန္မေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တဲ့ အေမကို အိမ္ေထာင္ေရး တည္ျမဲဖို႔ မိန္းမဆႏၵေၾကာင့္ လူအိုရံုပို႔ရေတာ့မယ္။ သက္ျပင္းေလးေလးတစ္ခ်က္ သူခ်လိုက္မိတယ္။ သား ရင္ထဲမွာ မခ်ိလိုက္တာ အေမရယ္...
"မင္းရဲ႕ လက္က်န္ဘ၀ကို မင္းအေမက အေဖာ္ျပဳမွာ မဟုတ္ဘူး.. မင္းမိန္းမကပဲ အေဖာ္ျပဳမွာ"
"မင္း အေမ အသက္ၾကီးျပီကြာ။ ေနလိုရရင္ ေနာက္ထပ္ ၄ . ၅ ႏွစ္ေပါ့။ အဲဒီ ႏွစ္တိုတုိေလးမွာ အေမကို ေသခ်ာျပဳစု ဂ႐ုစိုက္ပါကြာ။ မရွိေတာ့မွ ငါမေကြ်းလိုက္ရပါလား? ငါ မေမြးလိုက္ရပါလားလို႔ ေနာင္တမရနဲ႔"
ပတ္၀န္းက်င္က သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြတစ္ခ်ဳိ႔ရဲ႕ စကားသံကို ျပန္ၾကားေယာင္ရင္း သူေရွ႕ဆက္ မေတြးရဲေတာ့ဘူး။
အေမ့အတြက္ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားရင္ ဂ႐ုစိုက္ ရိုေသရာေရာက္တယ္လို႔ ထင္မယ္ဆိုလည္း ထင္ၾကေတာ့။ ေတာင္စြယ္ေနကြယ္လုဆဲ ညေနခင္းတစ္ခု ျမိဳ႔ျပင္မွာ တည္ထားတဲ့ လူအိုရံုဆီ သူတို႔ေရာက္လာခဲ့တယ္။ လူအိုရံုရဲ႕ဧည့္ခန္းကို သူတို႔ျဖတ္ေလွ်ာက္ေတာ့ ၄၂လက္မ တီဗြီဖန္သားျပင္ေပၚမွာ ဟာသကား တစ္ကားျပေနတာကို ေတြ႔လိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကည့္ေနတဲ့ ပရိသတ္ဆီက ဘာရီသံမွ မၾကားရဘူး။
ပံုစံတူ အကၤ်ီ၊ ပံုစံတူညႇပ္ထားတဲ့ ဆံပင္နဲ႔ လူအိုတစ္ခ်ဳိ႔ ဆိုဖာေပၚမွာ ေစာင္းေစာင္းရဲြ႔ရဲြ႔ ထိုင္ေနၾကတယ္။ ငူငူငိုင္ငိုင္ ထိုင္ေနတဲ့ အဘြားအိုတစ္ေယာက္ ပါးစပ္က တစ္တြတ္တြတ္ရြတ္ေနတယ္။ တုန္ခ်ိခ်ိ အဘြားအို တစ္ေယာက္ ၾကမ္းျပင္ေပၚက်ေနတဲ့ မုန္႔ကို ကုန္းေကာက္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတယ္။ ျမင္ကြင္းေတြကို သားအၾကည့္ လဲြျပီး ေနေရာင္ရတဲ့ အခန္းတစ္ခန္းကို အေမ့အတြက္ ေရြးလိုက္တယ္။ အခန္းျပတင္းေပါက္က အျပင္ကို လွမ္းၾကည့္မိေတာ့ သစ္ပင္ရိပ္ေအာက္မွာ လက္တြန္းလွည္းနဲ႔ နပ္စ္တစ္ခ်ဳိ႔ကို ေတြ႔လိုက္တယ္။ ပ်င္းရိပ်င္းတဲြ ညေနခင္းရဲ႕ မွိန္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ အလင္းေရာင္ေအာက္ျမင္ကြင္းက ျမင္ရသူအဖို႔ ရင္နင့္စရာေကာင္းလွတယ္။
"အေမ.. သား .. သြားေတာ့မယ္"
သူ႔ႏႈတ္ဆက္စကားကို အေမ ေခါင္းညိတ္ျပတယ္။ တုန္ရီေနတဲ့ လက္နဲ႔ေ၀ွ႔ယမ္းျပတယ္။ သြားမရွိေတာ့တဲ့ ပါးစပ္ကို ဟျပီး တစ္ခုခုေျပာဖို႔ ၾကိဳးစားတယ္။ အေမ.. ဆံပင္ေတြေတာင္ ေငြေရာင္သမ္းခဲ့ပါေပါ့လား.. မ်က္လံုးေထာင့္က အရစ္ေၾကာင္းေတြေတာင္ နက္သထက္ နက္၀င္ခဲ့ပါေပါ့လား... အေမ တကယ္အိုခဲ့ပါေပါ့လား....
သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ
(၁)
အဲဒီတုန္းက သူ(၆)ႏွစ္။ ကိစၥတစ္ခုေၾကာင့္ အေမခရီးထြက္ရမယ္ဆိုလို႔ သူ႔ကို ဦးေလးအိမ္မွာ ခဏ သြားအပ္ခဲ့တယ္။ ပစၥည္းေတြယူျပီး အေမသြားဖို႔ျပင္ေတာ့ ေၾကာက္အားလန္႔အားနဲ႔ အေမ့ အကၤ်ီိကုိဆဲြျပီး သူေအာ္ငိုေတာ့တယ္။
" အေမ.. သားကို ခဲြမသြားပါနဲ႔...အေမ သားကို ထားမသြားပါနဲ႔"
ရွဳိက္ၾကီးတငင္ငိုေနတဲ့ သူ႔ကို အေမ ထားမသြားရက္ခဲ့ဘူး။ အေမ့လက္ကို ဆဲြျပီး ဦးေလးအိမ္က ထြက္လာေတာ့ ျခံတံခါးကို သူဆဲြပိတ္ခဲ့လိုက္တယ္။ သူ႔ကို ထားခဲ့ဖို႔ လာသြားတယ္ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ဆိုးၾကီး တစ္သက္လံုး ကပ္ညိႇမလာေအာင္ တံခါး၀ဖက္ကို သူေယာင္လို႔ေတာင္ လဲမၾကည့္ခဲ့ဘူး။
(၂)
အိမ္ထဲ ၀င္လိုက္တာနဲ႔ မိန္းမနဲ႔ ေယာကၡမက အေမ့အခန္းထဲက ပစၥည္းေတြကို လြင့္ပစ္ဖို႔ သိမ္းေနတာနဲ႔ သြားတိုးတယ္။ ၂ေပျမင့္တဲ့ ဒိုင္းဆုတစ္ခု.... အထက္တန္းတုန္းက "ကြ်န္ေတာ္၏ မိခင္" ဆိုတဲ့ စာစီစာကံုးနဲ႔ သူ ပထမဆုရထားတဲ့ ဒိုင္းဆုေလး။ အဘိဓာန္ စာအုပ္တစ္အုပ္... အေမ့ေခြ်းနဲစာနဲ႔ ၀ယ္ေပးခဲ့တ့ဲ သူ႔ရဲ႔ ပထမဦးဆံုးေသာ ေမြးေန႔လက္ေဆာင္။ အေၾကာေျပ လိမ္းေဆးတစ္ဘူး...အေမ အိပ္ရာမ၀င္ခင္ လိမ္းတတ္တဲ့ေဆး... လိမ္းေပးမဲ့သူ မရွိဘဲ အေမ့ကို ဒီေဆးေပးလိုက္ေတာ့လဲ ဘာထူးမွာလဲ...
"ေတာ္ျပီ.. မသိမ္းၾကပါနဲ႔ေတာ့" သူ ေအာ္လိုက္မိတယ္။
"ဒီေလာက္မ်ားတဲ့ အမႈိက္ေတြ မပစ္ထုတ္ရင္ ငါ့ပစၥည္းေတြ ဘယ္နားသြားထားရမလဲ" ေယာကၡက စူးစူး၀ါး၀ါး ၾကည့္ရင္း ျပန္ေအာ္တယ္။
"ဟုတ္ပါ့.. အဲဒီကုတင္စုတ္ၾကီးလည္း ပစ္ထုတ္လိုက္စမ္းပါ။ မနက္ျဖန္က်မွ အေမ့အတြက္ သမီး ကုတင္အသစ္တစ္လံုး ၀ယ္ေပးမယ္ေနာ္"
ကုတင္ေခါင္းရင္းမွာ ေထာင္ထားတဲ့ ဓာတ္ပံုကို သူေတြ႔လိုက္တယ္။ အဲဒီပံုက သူ႔ကို အေမ ကစားကြင္း လိုက္ပို႔တုန္းက ရိုက္ထားတဲ့ပံုျဖစ္တယ္။
"ဒါေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္အေမရဲ႔ အေမြေတြ... တစ္ခုမွ မပစ္ႏိုင္ဘူး"
"ဒါ ဘာအခ်ဳိးလဲ.. ဘာလို႔ အေမ့ကို ျပန္ေအာ္ရတာလဲ.. အေမ့ကို ခ်က္ခ်င္းေတာင္းပန္လိုက္"
"မင္းကို ငါ လက္ထပ္ခဲ့တာနဲ႔ မင္းအေမကို ခ်စ္ရမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႔ ငါ့ကို လက္ထပ္ခဲ့ျပီး ငါ့အေမကို မင္း မခ်စ္ခဲ့ရတာလဲ"
(၃)
မိုးရြာျပီးစမို႔ ညက ပိုေအးစက္ေနတယ္။ လူသူကင္းရွင္းတဲ့ လမ္းမေပၚမွာ ကားေလးတစ္စီး ျမိဳ႔ျပင္က လူအိုရံုဖက္ ဦးတည္ျပီး တရိပ္ရိပ္ေျပးေနတယ္။ လူအိုရံုေရာက္ေတာ့ ကားေပၚက အျမန္ဆင္းျပီး အေမ့အခန္းဖက္ သူေျပးသြားလိုက္မိတယ္။ သူ႔လက္ထဲမွာ အေမ အျမဲလိမ္းတတ္တဲ့ အေၾကာေျပေဆးဘူးကို တင္းတင္း ဆုပ္ကိုင္ထားတယ္။
"အေမ.. ေဆးက်န္ခဲ့လို႔ သားလာပို႔တာ"
အေမ႔ကုတင္ေရွ႔ သူဒူးေထာက္ခ်လိမ့္မိတယ္။
"မိုးခ်ဳပ္ေနျပီ သားရယ္.. မနက္ျဖန္ အလုပ္ရွိေသးတယ္ မဟုတ္လား.. ျပန္ပါသား.. ေဆးကို အေမ့ဘာသာ လိမ္းလို႔ရတယ္"
"အေမ.... " သူ႔အသံေတြ လည္ေခ်ာင္း၀မွာ တစ္ဆို႔ေနတယ္။
"အေမ သားကို ခြင့္လြတ္ပါ အေမ... သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ေနာ္"
အိုမင္း ပိန္လွီေနတဲ့ အေမ့ခႏၶာကိုယ္ကို တင္းတင္းေလး သူဖက္ထားလိမ့္မိတယ္။ သူ႔ ပါးျပင္ေပၚမွာ မ်က္ရည္ေတြက အဆက္မျပတ္ စီးဆင္းလို႔...
"သားတို႔ အိမ္ျပန္ၾကရေအာင္ အေမ"
Monday, September 17, 2007
အိုသြားတဲ့ တစ္ေန႔
"ကေလးရဲ႔ ပထမဆံုး သြားတစ္ေခ်ာင္းက တစ္ႏွစ္နဲ႔ ဘယ္ႏွစ္လမွာ ေပါက္တယ္ဆိုတာကို မွတ္မိေနျပီး မိဘရဲ႔ ေနာက္ဆံုးသြားတစ္ေခ်ာင္း ဘယ္အခ်ိန္မွာ က်ဳိးသြားသလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ေမ့ေနတတ္တယ္"
ေဆးရံုတစ္ရံုရဲ႔ အ၀င္၀မွာ ေရးကပ္ထားတဲ့ ပိုစတာေလးကို ျမင္မွာ ကြ်န္မအသိစိတ္ေတြ ႏႈိးထလာတယ္။ အခုခတ္က ငယ္ရြယ္တဲ့ အိမ္ေထာင္သည္ေတြ ကိုယ္တိုင္၀မ္းနာျပီး ေမြးထြက္လာတဲ့ ကေလးေတြကိုပဲ ဂ႐ုစိုက္တတ္ၾကတယ္။ ကိုယ့္ကိုလည္း အေမ၀မ္းနာျပီး ေမြးထြက္လာခဲ့တယ္ ဆိုတာကို ေမ့ေနတတ္ၾကတယ္။
စေနေန႔ မနက္ အိပ္ရာေပၚမွာ ဇိမ္နဲ႔ႏွပ္ေနတုန္း ဖုန္းသံေၾကာင့္ ကြ်န္မ အိပ္မက္က လန္႔ႏိႈးလာခဲ့တယ္။ အေမဆီက ဖုန္းပါ။ ကေလးေတြေခၚျပီး အေမ့အိမ္မွာ ေန႔လယ္စာ သြားစားဖို႔ ဆက္လိုက္တာျဖစ္တယ္။
"ကေလးေတြကို မက္ေဒၚနယ္သြားစားဖို႔ ေျပာထားျပီးျပီ အေမရဲ႔"
"အဲဒီပိုက္ဆံကို ေခြ်သာလိုက္ပါ သမီးရယ္... ကားေမာင္းလာရင္ ၁၀မိနစ္ထဲပါ"
အေမက မရမက ေတာင္းဆိုေနတယ္။ ကေလးေတြက အေမခ်က္တာကို စားခ်င္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဟမ္ဘာဂါပဲ စားခ်င္ၾကမွာပဲလို႔ ကြ်န္မ ေတြးလိုက္မိတယ္။
အေမကို လာမယ္၊ မလာဘူးလို႔ မေျပာခင္ ကြ်န္မ ေတြေ၀ေနတုန္းမွာ အၾကီးမနဲ႔ အငယ္ေလးက ဖုန္းေျပာေနတဲ့ ကြ်န္မကို လာခါျပလိုက္၊ ေခါင္းခါျပလိုက္နဲ႔ အဘြားအိမ္ကို မသြားခ်င္ေၾကာင္း လုပ္ျပေနတယ္။ သမီးေတြက ရံုးပိတ္ရက္ မိသားစု စံုစံုညီညီနဲ႔ အျပင္ထြက္ျပီး အတူစားခ်င္ပံုရတယ္။
"အေမ့ေျမးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး သမီး ဖုန္းျပန္ဆက္လိုက္မယ္ အေမ"
"ေအးပါ သမီးရယ္"
ေဖ်ာ့ေတာ့ေတာ့ အသံနဲ႔ အေမဖုန္းခ်သြားတယ္ ဆိုရင္ပဲ ကေလးေတြက တစ္ျပိဳင္ထဲ
"အဘြားအိမ္ မသြားခ်င္ဘူး။ မက္ေဒၚနယ္ သြားစားမယ္လို႔ ေျပာထားျပီသားပဲ" လို႔ ၀ိုင္းေအာ္ၾကတယ္။
"အဘြားရဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္က ေန႔လယ္စာ စားဖို႔ မဟုတ္ဘူး။ သူ႔ေျမးေတြျဖစ္တဲ့ သမီးတို႔ကို ၾကည့္ခ်င္လို႔"
"အရင္အပတ္ကပဲ သမီးတို႔ သြားခဲ့ျပီးျပီေလ ေမေမ"
ကြ်န္မရွင္းျပတာကို သမီးေတြက လက္ခံခ်င္ပံု မရခဲ့ဘူး။
"တစ္ခ်ိန္မွာ ေမေမလဲ အိုသြားတဲ့အခါ သမီးတို႔ကို "သမီးတို႔ေရ အိမ္ကို လာခဲ့ပါဦး။ ေမေမ ကိတ္မုန္႔ဖုတ္ထားတယ္။ ေျမးေတြလဲ ေခၚခဲ့ေနာ္" လို႔ ဖုန္းဆက္ေခၚရင္ "ကိတ္မုန္႔ကို အျပင္မွာ ၀ယ္စားလဲရတာပဲ အေမ.. သမီးတို႔ မအားဘူး" လို႔ ျပန္ေျပာရင္ အခု ဘြားဘြား စိတ္မေကာင္းျဖစ္သြားသလို ေမေမလဲ စိတ္မေကာင္းျဖစ္လိမ့္မယ္" လို႔ ရွင္းျပေတာ့ ေလးႏွစ္သမီးေလးက "သမီး အဲလို မေျပာဘူး။ ဟုတ္ကဲ့လို႔ ေျပာမယ္ ေမေမ" တဲ့။ ေနာက္ဆံုး သမီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ျပီး ေန႔လယ္စာကို မက္ေဒၚနယ္ စားျပီး ညေနစာကို အေမ့အိမ္မွာ စားဖို႔ ကြ်န္မတို႔ ဆံုးျဖတ္လိုက္တယ္။
ညေန အိမ္လာခဲ့မယ္လို႔ အေမ့ကို ဖုန္းျပန္ဆက္ေတာ့ အေမက "ေအး.. ဒါဆိုရင္ အေမ ခ်က္ျပဳတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္လိုက္ဦးမယ္" လို႔ ၀မ္းသာအားရ ျပန္ေျပာတယ္။
ညေန အေမ့အိမ္ေရာက္ေတာ့ အေမက မီးဖိုေခ်ာင္ထဲမွာ တကုပ္ကုပ္နဲ႔ ခ်က္ျပဳပ္ေနတယ္။ အေမ့ကိုကူဖို႔ ကြ်န္မ မီးဖိုထဲ၀င္ေတာ့ အေမက ပုခံုးေက်ာေတြ ကိုက္ေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။
" ေဆးခန္းမသြားဘူးလား အေမ၊ ေဆးမလိမ္းဘူးလား"
"သြားလဲ မထူးပါဘူး သမီးရယ္။ ေဆးလိမ္းလဲ မသက္သာပါဘူး"
အေမ့စကားကို ၾကားမွ အေမလိုအပ္ေနတာ ေဆးခန္းေတြ၊ လိမ္းေဆးေတြ မဟုတ္ဘဲ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔ ဂ႐ုစိုက္မႈ၊ ျပဳစုမႈဆိုတာကို ကြ်န္မ သေဘာေပါက္ေတာ့တယ္။
အသန္႔အျပန္႔ ၾကိဳက္တဲ့ အေမ့ရဲ႔ မီးဖိုေခ်ာင္က အိုးေတြဟာလဲ ဆီေခ်းေတြ အထပ္ထပ္ ေပေနတာကို ကြ်န္မ သတိထားမိလိုက္တယ္။ အိုးေတြကို တိုက္ခြ်တ္ေဆးေနရင္း "အိုးေတြကို တိုက္ခြ်တ္ဖို႔ အေမအားေတြ မရွိေတာ့လို႔ျဖစ္မယ္" လို႔ ကြ်န္မ စဥ္းစားလိုက္မိတယ္။
အရင္တုန္းက လက္တစ္ဖက္က ကြ်န္မကို ခ်ီပိုးရင္း၊ က်န္လက္တစ္ဖက္နဲ႔ ေၾကာ္ေလွာ္ခ်က္ျပဳတ္ခဲ့တဲ့ အေမ... အိမ္ေရွ႔၊ အိမ္ေနာက္၊ အိမ္ေထာင့္ေတြပါ မက်န္ သပ္ရပ္သန္႔ရွင္းေအာင္ အျမဲရွင္းလင္းတတ္တဲ့ အေမ..... အခုခါမွာေတာ့ ဇရာေထာင္းျပီး လက္ေတြလဲ အင္အားခ်ိခဲ့ပါျပီ။ ဒါေတာင္ သူခ်စ္တဲ့ သားသမီး ေျမးေတြကို ကိုယ္တိုင္ခ်က္ျပဳပ္ ေကြ်းေမြးခ်င္ေနတုန္းပါပဲ။
ကြ်န္မ ဘယ္ေလာက္ပဲ ပင္ပန္းျပီး၊ အလုပ္မ်ားေနပါေစ အခ်ိန္တစ္ခ်ိန္ ကန္႔သတ္ျပီး အေမ့အိမ္ကို အျမဲျပန္ျပီး အိုးေတြကို တိုက္ေဆးေပးမယ္ဖို႔ ကြ်န္မ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ခု ခ်လိုက္မိပါတယ္။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ ကြ်န္မ အိုသြားတဲ့တစ္ေန႔၊ လက္ေတြ လႈပ္ရွားဖို႔ အားအင္ နည္းသြားတဲ့အခါ သားသမီးေတြလည္း အိမ္ကို အျမဲျပန္လာျပီး အိုးေတြ တိုက္ေဆးေပးဖို႔ ကြ်န္မ ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
အေမ့လက္
ေမာင့္ခ်စ္သက္၏၊ လက္ဖ၀ါးႏု
ေသြးဥေရာင္လႊမ္း၊ ၀ါဂြမ္းႏွယ္အိ
ကိုင္မထိရက္၊ ခြ်န္ထက္လက္သဲ
ေဆးေရာင္ျမဲျခယ္၊ ပ်က္ျပယ္မရွိ
ႏုနယ္ဘိေတာင္း၊ ေဖါ့ဖေယာင္းႏွယ္
ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသြယ္လြ
အလွျပည့္ႏွက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္။
ေမာင့္မိခင္၏၊ ညိဳလြင္ျပာႏွမ္း
မာၾကမ္းကဲြအက္၊ လက္ဖ၀ါးျပင္
ရင့္ေရာ္သြင္မွာ၊ ဆယ္ျဖာလက္ေခ်ာင္း
ျပည့္ေဖါင္းမညက္၊ ညံ့သက္မႈကင္း
ေရာင္ဆင္းညႈိးမဲ၊ လက္သဲငံုးတိ
ေခ်းေညႇာ္ျပည့္မြ
အလွပ်က္ျပယ္၊ အေမ့လက္။
ေဖါင္းအိႏုညက္၊ ခ်စ္သူ႔လက္ႏွင့္
ေရာ္ရင့္ၾကမ္းခက္၊ အေမ့လက္တြင္
သိျမင္လာရ၊ "အလွ" "အလုပ္"
ခဲြထုတ္ေခ်မိ၊ အေမ၏လက္
အလုပ္လက္သည္
အသက္တမွ်၊ မနားရေခ်
ဘ၀ခရီး
သားသမီးတြက္၊ ထိုလက္အစြမ္း
ဘ၀လမ္းတြင္၊ လွပန္းဆင္ခဲ့
အားမာန္ဖဲြ႔ရစ္၊ သည္အျဖစ္ေၾကာင့္
အခ်စ္၏လက္၊ ေျပာင္းသြယ္ညက္ေစ
အေမ၏လက္၊ အလုပ္လက္သာ
ႏွစ္သက္ ဂုဏ္ယူ ဘြယ္တကား။
ခင္သူသူ၀င္း (ေငြတာရီ၊ ၁၉၇၈ခုႏွစ္ ဧျပီလ)
ငိုတယ္ဆိုတာ မိန္းမသားေတြရဲ႔ မူပိုင္
"ေမေမ ဘာလို႔ ငိုတာလဲ"
"ေမေမဟာ မိန္းမသားမို႔ေပါ့ကြယ္"
"သား နားမလည္ဘူး ေမေမ"
"သား တစ္သက္လံုး နားလည္မွာ မဟုတ္ပါဘူး သားရယ္"
"ေဖေဖ... အေၾကာင္းမရွိဘဲ ေမေမ ဘာလို႔ ငိုရတာလဲဟင္"
"မိန္းမေတြက ဒီလိုပဲ သားရာ"
ၾကီးျပင္းလာတဲ့ အထိ မိန္းမေတြ ဘာလို႔ငိုတယ္ဆိုတာကို သား နားမလည္ခဲ့ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ သူဟာ ဘုရားသခင္ကို ဖုန္းဆက္ ေမးျမန္းပါေတာ့တယ္။
"မိန္းမေတြ ဘာေၾကာင့္ ငိုရပါသလဲ ဘုရားသခင္"
"မိန္းမေတြကို စတင္ဖန္တီးလိုက္ ကတည္းက သူတို႔ကို ထူးျခားေအာင္ ဖန္တီးခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ပုခံုးနဲ႔ ကမာၻၾကီးကို ထမ္းပိုးႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့သလို ေရလို႔ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ၀မ္းနည္းမႈ၊ နာက်င္မႈ၊ သားသမီးေတြရဲ႔ ျငင္းပယ္မႈေတြကိုလည္း ခံႏိုင္ရည္ရွိေအာင္ သူတို႔ရဲ႕ အတြင္းစိတ္ဓာတ္ကိုလည္း ၾကံ့ခိုင္ေအာင္ ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"တစ္ျခားသူေတြ လက္လြတ္ အ႐ံႈးေပးတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတို႔က မေလ်ာ့တဲ့ဇဲြနဲ႔ ေတာင့္ခံႏိုင္ျပီး ကိုယ့္သားသမီး ကိုယ့္မိသားစုအေပၚ ေနာင္တ တရားမရဘဲ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေပးႏိုင္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ဘယ္လို အေျခအေနမ်ဳိးပဲျဖစ္ျဖစ္ သားသမီးေတြက ကိုယ့္ကို ထိခိုက္ေစာ္ကားျပီး စြန္႔ပစ္ခဲ့ရင္ေတာင္ ခြင့္လြတ္ျပီး ခ်စ္တတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ခင္ပြန္းရဲ႔ ေပ်ာ့ကြက္နဲ႔ အသံုးမ၀င္မႈေတြကို ခြင့္လြတ္သည္းခံျပီး ကာကြယ္ေပး တတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ေယာက္်ားေကာင္းတစ္ဦးဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ကိုယ့္ဇနီးကို နာက်င္ေအာင္ မလုပ္ဘူးဆိုတဲ့ အသိဥာဏ္ကိုလည္း ထည့္သြင္းေပးခဲ့တယ္"
"တစ္ခါတေလမွာ ခင္ပြန္းသည္ရဲ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ခိုင္မာတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ေထာက္ခံ အားေပးတတ္ဖို႔လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္"
"ေနာက္ဆံုး သူ အလိုက်သေလာက္္ မ်က္ရည္က်ႏိုင္ေအာင္လည္း ဖန္တီးခဲ့တယ္။ ဒါဟာ သူပိုင္ဆိုင္တဲ့ တစ္ခုတည္းေသာ အရာျဖစ္တယ္"
"မိန္းကေလးေတြ လွတယ္ဆိုတာ သူ၀တ္ထားတဲ့ အ၀တ္အစား၊ သူ႔ရဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ အခ်ဳိးအစားနဲ႔ သူ႔ရဲ႔ ဖီးလိမ္းျပင္ဆင္မႈေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး၊ မိန္းကေလးေတြရဲ႔ အလွကို သူတို႔ရဲ႔ မ်က္စိထဲကေန ေတြ႔ႏိုင္တယ္။ မ်က္စိဆိုတာ စိတ္ရဲ႔ တံခါးေပါက္ပဲ"
ဒီစာကို မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္မိႏိုင္ပါေစ။ မိန္းကေလးတိုင္းကို ေပးဖတ္လိုက္ပါ။ မိန္းကေလးတိုင္း ဖတ္ရေအာင္ သင္မွ်ေ၀ႏိုင္ခဲ့ရင္ သင္ဟာ သူတို႔ရဲ႔ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ယံုၾကည္မႈကို ျမႇင့္တင္ေပးလိုက္တာနဲ႔ အတူတူပါပဲ။ မိန္းမသားတိုင္း လွၾကပါတယ္။
ဖခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္
၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အပါအဝင္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ အလြန္ အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ကုိးဦး က်ဆံုးခဲ့သည္။ ထုိေန႔ကုိ အာဇာနည္ေန႔ ဟု သတ္မွတ္ၿပီး ယေန႔ထက္တုိင္ ေအာင့္ေမ့ သတိရ အမွတ္တရ က်င္းပလ်က္ရွိသည္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း (၁၉၁၅ - ၁၉၄၇)
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ၁၉၁၅ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၃ ရက္ေန႕တြင္ မေကြးတိုင္း၊ ေတာင္တြင္းႀကီး ခ႐ိုင္၊ နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕၌ အမိန္႕ေတာ္ရ ေရွ႕ေန ဦးဖာ - ေဒၚစု တုိ႕မွ ေနာင္တေခတ္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဟူ၍ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ သမုိင္း၌ တြင္ေစမည့္ သားရတနာကုိ ဖြားျမင္ ခဲ့သည္။ ဇာတာ အမည္မွာ ေမာင္ထိန္လင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ငယ္စဥ္ ကပင္ ေမာင္ေအာင္ဆန္းဟု တြင္္သည္။ ငယ္စဥ္က နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ဆရာေတာ္ ဦးေသာဘိတ ေက်ာင္း၌ ေနခဲ့သည္။ ၁၉၂၈ ခုတြင္ ေရနံေခ်ာင္း အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းသို႕ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ ပညာ သင္ယူ ခဲ့ၿပီး၊ ယင္းေက်ာင္းမွ ျမန္မာ၊ ပါဠိ ၂ ဘာသာ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ၁ဝ တန္း ေအာင္ျမင္ ခဲ့သည္။ ပညာ ထူးခြၽန္သူ ျဖစ္၍ အထက္တန္း စေကာလားရွစ္ႏွင့္ ဦးေ႐ႊခိုဆု ရရွိခဲ့ ဖူးသည္။ ထုိေနာက္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္သုိ႕ တက္ေရာက္ၿပီး ဆက္လက္ ပညာ ဆည္းပူး ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ - ၃၆ ပညာ သင္ႏွစ္မွ စ၍ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕ဝင္ ျဖစ္လာ ခဲ့ၿပီး၊ သမဂၢ၏ အာေဘာ္ အိုးေဝ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာလည္း လာခဲ့သည္။ ကိုေအာင္ဆန္း အယ္ဒီတာ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ေသာ အိုးေဝ မဂၢဇင္းတြင္ ယမမင္း အမည္ အုိးေဝ ညိဳျမ ေရးသားေသာ “ငရဲေခြးႀကီး လြတ္ၿပီး သရမ္း ေနသည္ (The Hell Hound At Large)” ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေပးစာ တေစာင္ ေဖာ္ျပခဲ့ မႈသည္လည္း ၁၉၃၆ ဒုတိယ ေက်ာင္းသား သပိတ္ ျဖစ္ပြား ေစခဲ့ေသာ အဓိက အေၾကာင္းရင္း တခ်က္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၆ ဒုတိယ ေက်ာင္းသား သပိတ္၏ သပိတ္ေမွာက္ ေကာင္စီ အဖြဲ႕ဝင္ တဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။
ကုလား - ဗမာ အဓိက႐ုဏ္း ေပၚခဲ့သည္။ သမဂၢသည္ အဓိက႐ုဏ္းေၾကာင့္ ဒုကၡ ေရာက္သူ မ်ားအား ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားကုိ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ ခု သပိတ္ အေရးေတာ္ပုံတြင္ ဖြဲ႕စည္း ေပးခဲ့ေသာ ဆာျမဘူး ေကာ္မတီ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာသည္၊ အစီရင္ ခံစာကုိ တကသမွ ကန္႕ကြက္ ခဲ့သည္။ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစုိးရ တကၠသုိလ္ အက္ဥပေဒၾကမ္း ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္သည္ ကုိလည္း လက္မခံခဲ့ေပ။ ၁၉၃၆ - ၃၇ ပညာ သင္ႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ၏ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာၿပီး၊ ၁၉၃၈ - ၃၉ တြင္ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၆ တကၠသိုလ္ သပိတ္ အၿပီးတြင္ ေပၚေပါက္ လာေသာ ဗမာ ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢႀကီးကို ဦးစီး တည္ေထာင္သူ တဦးလည္း ျဖစ္ၿပီး၊ ဗမာ ႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢတြင္ ပထမဆုံး အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္ေလသည္။ ၁၉၃၇ - ၃၈ တြင္ ဗမာ ႏိုင္ငံလံုး ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမဂၢ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၇ ခုႏွစ္တြင္ ဝိဇၨာတန္းကုိ ေအာင္ၿပီး၊ ဥပေဒ ဝိဇၨာတန္းသို႕ ဆက္တက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ - ၃၉ တြင္ တကသ ဥကၠ႒ ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ေကာ္မတီတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ျဖစ္သည့္ တကၠသုိလ္ ေကာင္စီဝင္တြင္ ပထမဆံုး ေက်ာင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ တာဝန္ ေပးအပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ တကသ ဥကၠ႒ အျဖစ္ သက္တန္း ကုန္သည္ထိ မေနခဲ့ေပ။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ၿပီး သခင္ ကုိယ္ေတာ္မႈိင္း ႀကီးမွဴးေသာ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ုံးသုိ႕ ဝင္ေရာက္၍ သခင္ ေအာင္ဆန္း အျဖစ္ ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္သုိ႕ ေျခစုံပစ္ ဝင္ခဲ့သည္။ ၁၉၃၉ တြင္ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ံုး၏ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္ တက္ေျမာက္ျခင္း ခံရသည္။
သခင္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ ျဖစ္လာ၍ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ စည္းစည္းလံုးလံုး ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ရန္ ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ေသာ ဗမာ ထြက္ရပ္ဂုိဏ္းတြင္ အတြင္းေရးမွဴး အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး ဆင္ႏြဲရန္ ေပၚေပါက္ ခဲ့ေသာ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပံု ပါတီ (ေနာင္ ဆုိရွယ္လစ္ ပါတီ) ၏ ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရး ေခါင္းေဆာင္ တာဝန္ကိုလည္း ယူခဲ့သည္။ ၁၉၄ဝ မတ္လ အတြင္း အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ရမ္းဂါးၿမိဳ႕၌ က်င္းပေသာ အိႏၵိယ အမ်ဳိးသား ကြန္ဂရက္ ညီလာခံသုိ႕ တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။ သခင္ ေအာင္ဆန္းအား အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစိုးရကို ဆန္႕က်င္ ေဟာေျပာ မႈျဖင့္ ဖမ္းဆီးရန္ ဟသၤာတ ခ႐ိုင္ ရာဇဝတ္ဝန္ ဆုေငြ ၅ က်ပ္ျဖင့္ ဖမ္းဝရမ္း ထုတ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄ဝ ၾသဂုတ္လ အတြင္း ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး အတြက္ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အစုိးရအား ျမန္မာ့ ေျမေပၚမွ လက္နက္ အားျဖင့္ ေမာင္းထုတ္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ ႏုိင္ငံျခားမွ အကူအညီ ရယူရန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသုိ႕ စြန္႕စား ထြက္ခြာ ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ျပည္ အမြိဳင္၌ ေသာင္တင္ ေနစဥ္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ရဲေဘာ္မ်ား၏ စီစဥ္ ေဆာင္႐ြက္ ေပးမႈေၾကာင့္ ဂ်ပန္ အရာရွိ စူဖူကိေကအိခ်ိႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ရကာ ဂ်ပန္ ႏိုင္ငံသို႕ ေရာက္သြားသည္။ဂ်ပန္ျပည္တြင္ ‘ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး စီမံကိန္း’ စာတမ္း တရပ္ကုိ ေရးဆြဲကာ ဂ်ပန္ စစ္အာဏာပုိင္ မ်ားႏွင့္ ၫႇိႏႈိင္းခဲ့သည္။ ယင္း စီမံကိန္း အရ ျမန္မာျပည္ အတြင္းမွ မ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္ မ်ားကုိ စုစည္းကာ အလီလီ ခဲြလ်က္ ဂ်ပန္ျပည္သုိ႕ ပုိ႕ေပးခဲ့သည္။ ဤမ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္ တစုသည္ ပင္လွ်င္ ေနာင္ေသာ အခါတြင္ ဗုိလ္ေတဇ (ေခၚ) ဗုိလ္ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္ ျဖစ္လာ ခဲ့သည္။ ဤမ်ဳိးခ်စ္ လူငယ္မ်ားသည္ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) ကုိ ယိုးဒယား (ယခု ထိုင္း) ႏိုင္ငံ ဘန္ေကာက္တြင္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းသုိ႕ ဂ်ပန္မ်ား ႏွင့္အတူ ဝင္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္ တပ္မေတာ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို သိမ္းၿပီးေသာ အခါ အင္အား ႀကီးထြားၿပီး ဗရမ္းဗတာ ျဖစ္လာေသာ ဗမာ့ လြတ္လပ္ေရး တပ္မေတာ္ကို အင္အား ေလ်ာ့ခ်ၿပီး ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ) အျဖစ္ ျပန္လည္ ဖဲြ႕စည္း သည့္အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဘီဒီေအ၏ စစ္သနာပတိ ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၄၂ ခု စက္တင္ဘာလတြင္ သူနာျပဳ ဆရာမ ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဂ်ပန္က ေ႐ႊရည္စိမ္ လြတ္လပ္ေရး ေပးေသာ အခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ စစ္ဝန္ႀကီးႏွင့္ စစ္ေသနာပတိ ျဖစ္လာသည္။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သမားမ်ားသည္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံႏွင့္ ျပည္သူတုိ႕အား ဖက္ဆစ္ႏုိင္ငံ၏ လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံ တႏုိင္ငံ သဖြယ္ သေဘာထား လာၾကသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ အတြင္းမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သခင္ စိုးတုိ႕ ဦးေဆာင္ၿပီး ဖက္ဆစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႕ လြတ္လပ္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဖတပလ) [ဖက္ဆစ္ တိုက္ဖ်က္ေရး ျပည္သူ႕ လြတ္လပ္ေရး အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (ဖဆပလ)] ကို ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ကာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႕တြင္ ဗမာ့ ကာကြယ္ေရး တပ္မေတာ္သည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ တုိက္္႐ုိက္ ကြပ္ကဲ ၫႊန္ၾကားမႈျဖင့္ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ တုိ႕ကို အတိအလင္း စစ္ေၾကညာကာ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရးကုိ ဆင္ႏႊဲ ခဲ့သည္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီးေနာက္တြင္ ဗမာ့ တပ္မေတာ္ကုိ ဂႏၵီ စာခ်ဳပ္ အရ ဆက္လက္ ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ ၿပီးေနာက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ တပ္မေတာ္မွ ႏႈတ္ထြက္ကာ ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ ဖဆပလ ဥကၠ႒ အျဖစ္ တုိင္းျပည္ တာဝန္ကုိ ဆက္လက္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။
ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အၿပီးတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း အပါအဝင္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီတြင္ ရာထူး လက္ခံရန္ စကား ကမ္းလွမ္းေသာ္လည္း ဖဆပလမွ ခ်မွတ္ထားေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား အတုိင္း မရ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းတုိ႕က လက္မခံခဲ့ဘဲ၊ ဘုရင္ခံရဲ႕ စကၠဴျဖဴ စီမံကိန္း တိုက္ဖ်က္ေရး ကိုသာ ျပည္သူ လူထုအား စည္း႐ံုးကာ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သျဖင့္၊ ပုလိပ္ သပိတ္ အပါအဝင္ အေထြေထြ အမူထမ္း ေပါင္းစံု သပိတ္ႀကီး ေပၚေပါက္ လာၿပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ တုိ႕၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရပ္တန္႕ သြားခဲ့ရသည္။ ၿဗိိတိန္ အစိုးရလည္း ဘုရင္ခံ ဆာေဒၚမန္စမစ္ကို အဂၤလန္သို႕ ျပန္ေခၚၿပီး၊ ဘုရင္ခံ အသစ္ အျဖစ္ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ္ကုိ ခန္႕အပ္ လိုက္သည္။ ဘုရင္ခံသစ္ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္တို႕ အလိုက် အစိုးရ ဖြဲ႕စည္းရန္ စကား ကမ္းလွမ္း လာေတာ့သည္။ ထုိ ကမ္းလွမ္းခ်က္ မ်ားကို ဖဆပလႏွင့္ ေဆြးေႏြး ၫႇိႏႈိင္း ၾကၿပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားသည္ ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီဝင္ ရာထူးကို ယူလိုက္ ၾကသည္။ ထိုေၾကာင့္ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႕ မွစ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းသည္ ဘုရင္ခံ၏ အမႈေဆာင္ ေကာင္စီ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ ထိုေနာက္ တႏွစ္ အတြင္း လံုးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိေရး ေဆာင္ပုဒ္ အရ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး ကိစၥ ေဆြးေႏြးရန္ ၿဗိတိသွ် ေလဘာ အစိုးရ၏ ဖိတ္ၾကားခ်က္ အရ ျမန္မာ ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ၿပီး ၁၉၄၇ ခု ဇန္နဝါရီလတြင္ လန္ဒန္သို႕ သြားေရာက္ ခဲ့သည္။ ထုိေဆြးေႏြးပြဲမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအား တႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရး ေပးမည့္ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆို ႏိုင္ခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို လြတ္လပ္ေရး ေပးရာတြင္ ၿဗိတိသွ်တို႕က ေတာင္တန္း ေဒသမ်ားကို ခ်န္ထား လိုေသာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက ေတာင္တန္း ေဒသ ကိုပါ တပါတည္း လြတ္လပ္ေရး ေပးရန္ ေတာင္းဆို ခဲ့ၿပီး၊ ေတာင္တန္း ေဒသႏွင့္ ျမန္မာျပည္ပ ေပါင္းစည္း အတြက္ အားသြန္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့ျပန္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ ႀကိဳးစား ႐ိုးသားမႈေၾကာင့္ ေတာင္တန္း ေဒသ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ ယံုၾကည္ ကိုးစားမႈ ကိုပါ ရရွိခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းတြင္ အေရးပါေသာ တုိင္းရင္းသား ေပါင္းစံု ေသြးစည္း ညီၫြတ္ေရး သေကၤတ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ပင္လံု စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထုိလုပ္ငန္းမ်ား ၿပီးစီး၍ လြတ္လပ္ေရး ရရန္ ေသခ်ာေသာ အေျခအေနသို႕ ေရာက္ေသာ အခါ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲၾကမည့္ တိုင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လြတ္ေတာ္ အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ႀကီးကို ၁၉၄၇ ခု ဧၿပီလတြင္ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ယင္းသုိ႕ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး ဗိမာန္ႀကီး ၿပီးခါနီး အခ်ိန္ လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ေရး အားသြန္ ႀကိဳးပမ္း ေနဆဲတြင္ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ပါးေစ ဦးေစာႏွင့္ အေပါင္းပါ တုိ႕၏ ရက္စက္္ ယုတ္မာစြာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈေၾကာင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္တြင္ အျခားေသာ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ တုိင္းျပည္ ေခါင္းေဆာင္ အာဇာနည္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ က်ဆုံး ခဲ့ရ ေပသည္။
သခင္ ျမ (၁၈၉၇ - ၁၉၄၇)
သခင္ ျမသည္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဝန္ႀကီး အဖြဲ႕တြင္ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ ကြယ္လြန္သူ အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး သခင္ျမသည္ ျပည္ၿမိဳ႕နယ္ ထုံးဘုိ႐ြာ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ဦးဘုိးခြၽန္ႏွင့္ အမိ ေဒၚသက္လယ္ တုိ႕မွ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၇ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ငယ္နာမည္ ေမာင္ဘေ႐ႊ ျဖစ္သည္။ ႏွမ မျမေငြ တဦးသာ ႐ွိ၍ ေနာင္အခါ သီလရွင္ ဝတ္သြားၿပီး ေဒၚေခမာဝတီ ျဖစ္လာ ခဲ့သည္။ သာယာဝတီ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္း ေအာင္ၿပီး ဆယ္တန္းကုိ ရန္ကုန္ ဘက္ပတစ္ အထက္တန္း ေက်ာင္းမွ ေအာင္သည္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ႏွင့္ ကာလတၲား တကၺသုိလ္ တုိ႕မွ အုိင္အက္စ္စီ တန္းကုိ ဓာတုေဗဒ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္သည္။ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေကာင္စီတြင္ ဒုတိယ ဥကၠ႒ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ယင္း သပိတ္ေနာက္ ေပၚလာေသာ အမ်ဳိးသား ပညာေရး ေကာင္စီ တြင္လည္း အဖြဲ႕ဝင္ တဦး ျဖစ္႐ုံမက ၾကည့္ျမင္တုိင္ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ဘီအက္စ္စီတန္းကုိ ဓာတုေဗဒ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ အမ်ဳိးသား ေကာလိပ္မွပင္ ေအာင္သည္။ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္တြင္ ေဒၚခင္ၫြန္႕ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။
၁၉၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ဥပေဒ ဝိဇၨာဘြဲ႕ ေအာင္ၿပီးေသာ အခါ သာယာဝတီသုိ႕ ျပန္၍ ေရွ႕ေန အလုပ္ျဖင့္ အသက္ ေမြးသည္။ ၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေတာင္သူ လယ္သမား အေရးေတာ္ပုံတြင္ အေရးေတာ္ပုံ သားမ်ား ဘက္မွ ေရွ႕ေန လုိက္ရာမွ ထင္ရွား လာသည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ ေရာက္ေသာ္ တုိ႕ ဗမာ အစည္းအ႐ုံး ဝင္ရာမွ သခင္ ျဖစ္လာၿပီး သခင္ျမဟု ထင္ရွား လာခဲ့သည္။ ထုိ႕ေနာက္ တုိ႕ဗမာ အစည္းအ႐ုံး၏ ကုိယ္ပြား ျဖစ္ေသာ ‘ကုိယ္မင္း ကုိယ္ခ်င္း အဖြဲ႕’ ၏ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ ကုိယ္မင္း ကုိယ္ခ်င္း အဖြဲ႕၏ တာဝန္ ေပးခ်က္ အရ သာယာဝတီ ေတာင္ပုိင္းမွ အမတ္ အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ အေ႐ႊး ခံရ၍ ၉၁ ဌာနေခတ္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ ျဖစ္လာသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အတြက္ ပထမဆုံး အေ႐ြးခံ ရေသာ သခင္ အမတ္ သုံးဦး အနက္ တစ္ဦး အပါအဝင္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႕ အမတ္ အျဖစ္ အေ႐ြးခံ ရေသာ္လည္း အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕ အုပ္စုိးမႈကုိ ဆန္႕က်င္သည့္ အေနျဖင့္ အမတ္လစာ မယူသည့္ သခင္အမတ္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံပါတီ ဖြဲ႕ေသာ အခါတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေရး တာဝန္ ယူၿပီး သခင္ျမက ျပည္တြင္း ေခါင္းေဆာင္ တာဝန္ ယူခဲ့ ရသည္။ ၁၉၄၁ ခုတြင္မူ တုိ႕ဗမာအစည္းအ႐ုံး ဥကၠ႒ အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ ခံရသည္။ ရဲေဘာ္ သုံးက်ိပ္ ဂ်ပန္ ႏုိင္ငံသုိ႕ စစ္ပညာသင္ သြားႏုိင္ေရး အတြက္ စီစဥ္ ေဆာင္႐ြက္ ေပးခဲ့ရသူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ ဦးေဆာင္ေသာ ဂ်ပန္ေခတ္ လြတ္လပ္ေရး အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ဒုတိယဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္သည္။ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ ဖတပလကုိ ဖြဲ႕ေသာ အခါ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံ ပါတီကုိ ကုိယ္စားျပဳ၍ သခင္ျမလည္း ပါဝင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ျပည္သူ႕ အေရးေတာ္ပုံ ပါတီကုိ ျမန္မာျပည္ ဆုိရွယ္လစ္ ပါတီဟု ျပင္ဆင္ ဖြဲ႕စည္းေသာအခါ သခင္ျမပင္ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ စစ္ၿပီးစ ဖဆပလ အဖြဲ႕၏ ဗဟုိ အလုပ္အမႈေဆာင္ တဦးလည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ စစ္ၿပီးေခတ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးစီးေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ အခြန္ေတာ္ ဌာန ဝန္ႀကီး တာဝန္မ်ား ယူခဲ့ရ သူလည္း ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ႏွင့္ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ယာယီ သဘာပတိ တာဝန္မ်ား အေပး ခံရသည္။ ေအာင္ဆန္း - အက္တလီ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိရန္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ လန္ဒန္သြား ျမန္မာ ကုိယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တြင္လည္း ပါဝင္ ခဲ့သည္။ လယ္သီစား ဥပေဒ ဋီကာ ကုိလည္း ေရးသား ခဲ့ေသးသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ မသမာ သူတုိ႕ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ အသက္ ဆုံး႐ႈံး ခဲ့ရ ရွာသည္။
ဦးဘခ်ဳိ (၁၈၉၃ - ၁၉၄၇)
ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိမွာ ေျမာင္းျမ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ျမန္မာေဆးဆရာႀကီး ဦးဘုိးစာႏွင့္ အမိေဒၚျမစ္ တုိ႕မွ ၁၈၉၃ ခု ဧၿပီလ ၂၄ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ အသက္ ၁၄ ႏွစ္တြင္ ေျမာင္းျမၿမိဳ႕ ဆရာ ဦးေမာင္ေမာင္ ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္းကို အထူး ေအာင္၍ စေကာလားရွစ္ ပညာသင္ဆု ရရွိ ခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ ပညာ သင္ယူရာ ၁ဝ တန္းကို အထူး ေအာင္ေသာေၾကာင့္ ပညာသင္ဆု ထပ္ရသည္။ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္တြင္ ဘီေအ အထက္တန္း တက္ေနဆဲ မ်က္စိ ေရာဂါေၾကာင့္ တကၠသိုလ္မွ ထြက္ခဲ့ ရသည္။ ေပါင္းတည္ႏွင့္ ဟသၤာတ ၿမိဳ႕မ်ားတြင္ အစိုးရ ေက်ာင္းဆရာ အျဖစ္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။ ပညာအုပ္လည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ ၁၉၂ဝ တြင္ ေဒၚလွေမႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လာေသာ အခါ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္မွ ထြက္ၿပီး အမ်ဳိးသားေကာလိပ္တြင္ ျမန္မာစာ ဆရာ ဝင္လုပ္သည္။ အစိုးရ အေထာက္အပံ့ မယူေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းဆရာလည္း လုပ္ခဲ့ ဖူးသည္။ တပတ္ တႀကိမ္ထုတ္ ‘ျမန္မာ့ ရီဗ်ဴးဂ်ာနယ္’ ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ အျဖစ္ ဦးစီး ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ထုိေနာက္ ‘ဒီးဒုတ္ ဂ်ာနယ္’ ကို ၁၉၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးစီး ထုတ္ေဝရာတြင္ ဒီးဒုတ္ ဦးဘခ်ဳိဟု ထင္ရွား လာသည္။
ဆရာႀကီးသည္ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိစာေပမ်ားတြင္ ႏွံ႕စပ္ၿပီး ေဆးက်မ္း၊ ေဗဒင္၊ နကၡတ္ႏွင့္ အဂၢရပ္ ပညာ မ်ားကိုလည္း လိုက္စား ခဲ့သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္း ႀကီးကိုလည္း စည္းစနစ္ က်စြာ တတ္ေျမာက္သူ တဦးျဖစ္သည္။ တူရိယာ၊ ကဗ်ာ၊ ဂီတကို ျမတ္ႏိုးၿပီး ေစာင္းေကာက္ကိုလည္း ပိုင္ႏိုင္စြာ တီးတတ္သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္းႀကီး သီခ်င္းခန္႕ မ်ားကို မူမွန္ အတိုင္း ျဖစ္ေစရန္ ‘ဂီတဝိေသာဓနိ’ က်မ္းကိုလည္း တည္းျဖတ္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ အတြင္း ဒီးဒုတ္ ေန႕စဥ္ သတင္းစာကို ထုတ္ေဝ ခဲ့သည္။ ဆရာႀကီးသည္ သတင္းစာ ဆရာ၊ အယ္ဒီတာ၊ စာေရးဆရာ စသည့္ စာေပ သမား တဦး အေနျဖင့္ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရး အသိတရား ႏိုးၾကား ေစသည့္ စာေပ မ်ားကိုလည္း ေရးသား ခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္တုိ႕ ေပးေသာ ဒိုင္အာခီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ၉၁ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္ေရး တို႕ကို ဆန္႕က်င္ ခဲ့သည္။ ေဖဘီယန္ (Fabian) ပါတီ ကိုလည္း တည္ေထာင္ ခဲ့ၿပီး ဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္း ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့ ေသးသည္။ ၁၉၃၆ ခုႏွစ္ တကၠသိုလ္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ဝင္ တဦးလည္း အျဖစ္လည္း တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ ဂ်ပန္ေခတ္ အဓိပတိ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ အစုိးရ လက္ထက္တြင္ အတုိင္ပင္ခံ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့သည္။ စာေရး ဆရာ အသင္း နယကလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ လုံးဝ လြတ္လပ္ေရး ရရွိ ႀကိဳးပမ္းရန္ အတြက္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဖြဲ႕စည္းေသာ အခါ ဝင္ေရာက္ ေဆာင္႐ြက္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ေသာ ဖဆပလ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕တြင္ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူခဲ့သည္။ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႕ဝင္ အျဖစ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ တုိ႕ႏွင့္ အတူ အထူး အပင္ပန္း ခံ၍ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ထီးလင္း ၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ခ်င္း - ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရး ေက်ာက္တုိင္ ဖြင့္ပြဲ အခမ္းအနားသို႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ကိုယ္စား အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျပန္ၾကားေရး ဝန္ႀကီး အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း တက္ေရာက္ ခဲ့သည္။
၁၉၄၇ ခု ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး၊ မြန္းလြဲ ၁ နာရီ ၄၅ မိနစ္ အခ်ိန္တြင္ ကြယ္လြန္သည္။
ဦးရာဇာတ္ (၁၈၉၈ - ၁၉၄၇)
အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ အၿငိမ္းစား တုိက္ပုိင္ အင္စပက္ေတာ္ မစၥတာ ေအရာမန္ႏွင့္ ေဒၚညိမ္းလွ တုိ႕၏ သားျဖစ္သည္။ ဆရာႀကီးကုိ မိတၴီလာ၌ ၁၈၉၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ မႏ ၱေလး စက္စလီ ေယာက်္ားေလးေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းကုိ ပါဠိ၊ အဂၤလိပ္စာ ဂုဏ္ထူးတုိ႕ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ တကၠသုိလ္တြင္ ပညာ သင္ေနစဥ္ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ သပိတ္တြင္ ပါဝင္ ခဲ့သည္။
၁၉၂၁ ခုတြင္ မႏ ၱေလး ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းႀကီးကုိ ဦးစီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့ၿပီး ထုိေက်ာင္း၌ အထက္တန္းျပဆရာ လုပ္သည္။ ၁၉၂၂ ခုတြင္ အမ်ဳိးသား ပညာေရး အဖြဲ႕ႀကီး၏ ဘီေအ စာေမးပြဲႀကီးကုိ ေအာင္ခဲ့၍ ေအရာဇတ္ ဘီေအ (နယ္ရွင္နယ္) အမည္ ခံခဲ့သည္။ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္တုိင္ ဗဟုိ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး အျဖစ္ ထမ္း႐ြက္ခဲ့သည္။ ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္စဥ္ ရဲၫြန္႕တပ္ ဖြဲ႕စည္းၿပီး ေက်ာင္းသား လူငယ္ မ်ားကုိ စစ္ပညာသင္ေပး႐ုံမက မ်ဳိးခ်စ္စိတ္လည္း သြင္းေပးသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ေရႊဘုိသူ ေဒၚခင္ခင္ႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အတြင္းက ပိတ္ထား ခဲ့ရေသာ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းႀကီးကုိ ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္ေသာ အခါ အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းတြင္ ဆရာ ျပန္လုပ္သည္။ အထက္ ျမန္မာ ႏုိင္ငံလုံး ဆုိင္ရာ ဖဆပလ အဖြဲ႕ ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္လာသည္။ ဗမာမြတ္စလင္ ကြန္ဂရက္ (ဗ.မ.က) ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီဝင္ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ ပညာေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသား စီမံကိန္း ဌာန ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ယူေနစဥ္ အျခား ေခါင္းေဆာင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္အတူ မသမာသူ တုိ႕၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး အသက္ ဆုံး႐ႈံး ခဲ့သည္။
မန္းဘခုိင္ (၁၉ဝ၃ - ၁၉၄၇)
ကရင္ အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မန္းဘခုိင္သည္ ဟသၤာတၿမိဳ႕နယ္ ယုန္တလင္း႐ြာ ဇာတိ ျဖစ္သည္။ အဖ ယုန္တလင္း ႐ြာသူႀကီး မန္းေပကုန္းႏွင့္ အမိ ေဒၚပု ျဖစ္သည္။ ေမြးသကၠရာဇ္မွာ ၁၉ဝ၃ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ ၂၆ ရက္ျဖစ္သည္။ ဟသၤာတၿမိဳ႕ ေအဘီအမ္ ေက်ာင္းတြင္ ပညာ သင္ယူ ခဲ့ရာ ၁၉၂ဝ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သတၲမတန္း ေအာင္သည္။ ကရင္ဘာသာသင္ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းကုိ ဦးစီးဖြင့္လွစ္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ၁၉၃၇ ခုတြင္ ပုသိမ္ ေျမာက္ပုိင္းမွ အမတ္ အျဖစ္ အေ႐ြး ခံရသည္။ ၁၉၃၈ ခုတြင္ ပဲခူးသူ ေဒၚခင္နီႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ၁၉၄၁ ခုတြင္ တရားေရး ဌာန အတြင္းဝန္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတြင္လည္း ပါဝင္ခဲ့႐ုံမက ကရင္ - ဗမာ ခ်စ္ၾကည္ေရးကုိ အထူး ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ စစ္ၿပီး ေခတ္တြင္ ဖဆပလ ဗဟုိအမႈေဆာင္ လူႀကီးတစ္ဦး ျဖစ္လာသည္။ ကရင္လူငယ္မ်ားအစည္းအ႐ုံး ဥကၠ႒အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ စက္မႈလက္မႈႏွင့္အလုပ္သမားဝန္ႀကီး ဌာန ဝန္ႀကီးလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ႏွင့္အတူ လုပ္ၾကံ ခံရ၍ ၁၉၄၇ ခု ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႕တြင္ ကြယ္လြန္ ခဲ့သည္။
မုိင္းပြန္ ေစာ္ဘြားႀကီး စပ္စံထြန္း (၁၉ဝ၇ - ၁၉၄၇)
မုိင္းပြန္ ေစာ္ဘြားႀကီး စပ္ခြန္ထီးႏွင့္ ေျမာက္နန္းေဆာင္ မဟာေဒဝီ နန္းစိန္ဥ တုိ႕၏ သား စပ္စံထြန္းသည္ ၁၉ဝ၇ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႕ဖြား ျဖစ္သည္။ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ ရွမ္းေစာ္ဘြား သားမ်ား အထက္တန္း ေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္း ေအာင္သည္။ မႏၩေလး ပုလိပ္ အတတ္သင္ ေက်ာင္းလည္း တက္ခဲ့ ဖူးသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ပုလိပ္ အရာရွိ အျဖစ္ ေခတၲ အမႈ ထမ္းခဲ့သည္။ ၁၉၂၈ ခုတြင္ ေစာ္ဘြား အျဖစ္ ခံယူ လုိက္၍ မုိင္းပြန္ ေစာ္ဘြားႀကီး ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၃၂ ခုတြင္ မုိးမိတ္ ေစာ္ဘြားႀကီး၏ သမီး စပ္ခင္ေသာင္းႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ သိပၸံနည္းက် စုိက္ပ်ဳိးေရး လုပ္ငန္းမ်ား ထြန္းကား လာေစရန္ ႀကိဳးပမ္း ခဲ့သူ တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ အဂၤလန္ ႏုိင္ငံမွ စုိက္ပ်ဳိးေရး ဆုိင္ရာ ေခတ္မီ စာအုပ္မ်ား၊ ကိရိယာ တန္ဆာ ပလာမ်ားႏွင့္ သီးႏွံ မ်ဳိးေစ့မ်ား ကုိပင္ မွာယူ ခဲ့ဖူးသည္။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ႀကီး ၿပီး၍ အဂၤလိပ္မ်ား ျမန္မာ ႏုိင္ငံသုိ႕ ျပန္ဝင္ လာေသာ္ ယင္းႏွင့္ အတူ ပါလာေသာ စကၠဴျဖဴ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ ဆန္႕က်င္ ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ေတာင္တန္းႏွင့္ ေျမျပန္႕ ေသြးခဲြ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ သည္ကုိ မလုိလား၍ ေျမျပန္႕ႏွင့္ ေတာင္တန္း စည္းလုံး ညီၫြတ္ေရး အတြက္ လုံးပမ္းခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္လည္း ပင္လုံ စာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ ေရးထုိး ခဲ့သည့္ ေစာ္ဘြားလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္ အစုိးရ အဖြဲ႕တြင္ အတုိင္ပင္ခံ ေတာင္တန္း ေဒသေရးရာ ဝန္ႀကီး ျဖစ္လာသည္။ ထုိ႕ျပင္ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္၏ ျပည္ေထာင္စုႏွင့္ ျပည္နယ္ ဆုိင္ရာ ဆပ္ ေကာ္မတီ၊ လူနည္းစု ဆုိင္ရာ ဆပ္ ေကာ္မတီ၏ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ မ်ားတြင္ အဖဲြ႕ဝင္လည္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႕တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း တုိ႕ႏွင့္ အတူ လုပ္ၾကံ ခံရၿပီး၊ ဇူလုိင္လ ၂ဝ ရက္၊ မြန္းတည့္ ၁၂ နာရီတြင္ ကြယ္လြန္ ခဲ့သည္။
ဦးဘဝင္း (၁၉ဝ၁ - ၁၉၄၇)
နတ္ေမာက္ၿမိဳ႕ ေရွ႕ေန ဦးဖာ၊ ေဒၚစုတုိ႕၏ သားသမီး ၉ ေယာက္ အနက္ ဦးဘဝင္းသည္ အႀကီးဆုံးသား ျဖစ္သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္း၏ အစ္ကုိ အႀကီးဆုံး ျဖစ္ၿပီး၊ ၁၉ဝ၁ ခု၊ ဇြန္လ ၁၁ ရက္ေန႕တြင္ ဖြားျမင္သည္။ ၁၉၁၄ ခုတြင္ နတ္ေမာက္ အလယ္တန္း ေက်ာင္းမွ သတၲမတန္း ေအာင္သည္။ ျမန္မာလုိ ကုိးတန္း ေအာင္ၿပီးေနာက္ အလယ္တန္း ဆရာျဖစ္ စာေမးပြဲလည္း ေအာင္ေသာ အခါ နတ္ေမာက္၌ပင္ ေက်ာင္းအုပ္ ေခတၲ လုပ္သည္။ ထုိ႕ေနာက္ ေရနံေခ်ာင္း၌ ေက်ာင္းဆရာ၊ ဘီအုိစီ စာေရး ဘဝျဖင့္ က်င္လည္ရင္း အဂၤလိပ္စာ အလြတ္ ပညာသင္ေက်ာင္း တက္သည္။ ၁၉၂၄ ခုတြင္ ေရနံေခ်ာင္း အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းမွ ဆယ္တန္းကုိ သုံးဘာသာ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေအာင္႐ုံမက ပထမလည္း ရသည္။ ၁၉၂၉ ခုတြင္ ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္မွ သခ်ၤာ ဂုဏ္ထူးတန္း ေအာင္၍ ဘီအက္စ္စီ ဘြဲ႕ရသည္။ ပထမဆုံး တကၠသုိလ္ ဘြ႕ဲရ နတ္ေမာက္သားလည္း ျဖစ္သည္။ ဘြဲ႕ရၿပီးေနာက္ ေရနံေခ်ာင္း အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္းျပ ဆရာ အျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ ျဖဴးၿမိဳ႕ အမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းတြင္ အထက္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ အျဖစ္လည္းေကာင္း ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၅ ခုတြင္ ေတာင္တြင္းႀကီး ၿမိဳ႕မွ ဦးစံ၊ ေဒၚေရႊေမ တုိ႕၏ သမီး ေဒၚခင္ေစာႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ စစ္ၿပီးေခတ္တြင္ ေရနံေခ်ာင္း ၿမိဳ႕နယ္ ဖဆပလ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ေထာက္ပံ့ေရးႏွင့္ ကူးသန္း ေရာင္းဝယ္ေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္သည္။ တုိင္းျပဳ ျပည္ျပဳ လႊတ္ေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီ တြင္လည္း ပါဝင္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္ အခ်ိန္တြင္ လုပ္ႀကံ ခံရၿပီး ကြယ္လြန္သည္။ ဦးအုန္းေမာင္ (၁၉၁၃ - ၁၉၄၇)
ဦးအုန္းေမာင္သည္ မင္းဘူးၿမိဳ႕ မစၥတာ အိပ္ခ်္ဒဗလ်ဴတရပ္(တ္)ဝန္း၊ ေဒၚေ႐ႊျမင့္ တုိ႕၏ ဒုတိယသား ျဖစ္သည္။ ေမြးသကၠရာဇ္မွာ ၁၉၁၃ ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂ ရက္ ျဖစ္သည္။ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသား ဘဝက ရန္ကုန္ တကၠသုိလ္ တပ္ရင္းတြင္ တပ္ခြဲ တပ္ေထာက္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္တြင္ ဝိဇၨာတန္း ေအာင္သည္။ ၁၉၃၇ ခုတြင္ အုိင္စီအက္(စ္) စာေမးပြဲ ေျဖသူ ၃ ဦး အနက္ ပထမ ရသည္။ ၁၉၃၉ ခုတြင္ မႏၩေလးၿမိဳ႕၊ အေရွ႕နယ္ပုိင္ ဝန္ေထာက္ အျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ ျမစ္ႀကီးနား အေရးပုိင္ အျဖစ္ ခန္႕အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ထုိ႕ေနာက္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး အတြင္းဝန္ အျဖစ္ ခန္႕အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္ေန႕ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ၊ ၃၇ မိနစ္တြင္ လုပ္ႀကံ ခံရသည္။
ရဲေဘာ္ ကုိေထြး (၁၉၂၉ - ၁၉၄၇)
မႏ ၱေလးၿမိဳ႕ ေတာင္ျပင္ သိပၸံရပ္ ပင္စင္စား လယ္ယာ စုိက္ပ်ဳိးေရး ဝန္ေထာက္ ဦးကုိကုိေလး၊ ေဒၚမင္းရီ တုိ႕၏ ဆ႒မေျမာက္ သားျဖစ္သည္။ နဝမတန္း အထိ ပညာ သင္ၾကား ခဲ့သည္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ အ႐ြယ္တြင္ ပညာေရး ဝန္ႀကီး ဦးရာဇတ္၏ သက္ေတာ္ေစာင့္ အျဖစ္ ခန္႕အပ္ျခင္း ခံရသည္။ ၁၉၄၇ ခု၊ ဇူလုိင္လ ၁၉ ရက္၊ စေနေန႕၊ နံနက္ ၁ဝ နာရီ ၄၅ မိနစ္တြင္ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီး မ်ားကုိ လုပ္ၾကံေသာ မသမာ သူတုိ႕၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ က်ဆုံး ရသည္။
ဘယ္ေတာ့မွ ေနာက္ထပ္မေပၚေပါက္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ဗမာ့အာဇာနည္မ်ား
လူသားစား မိေက်ာင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ဘက္ ၿမိတ္ကၽြန္းစုေဒသတြင္ မိေက်ာင္းကိုက္ခံရသျဖင့္ ထင္းခုတ္သမားတစ္ဦး ေသဆံုးခဲ့မႈ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္ဟု အဂၤါေန႔ထုတ္ ျပည္တြင္းသတင္းမီဒီယာ တစ္ခုကို ကိုးကား၍ စင္ဟြာသတင္းတစ္ပုဒ္တြင္ ေဖာ္ျပပါ႐ွိသည္။
ေသဆံုးသူမွာ အသက္ ၃၀ အ႐ြယ္ ကို၀င္းႏိုင္ဦးဆိုသူ ျဖစ္ၿပီး ယခင္သီတင္းပတ္က ၎သည္ အလုပ္မွ ျပန္လာရာ လမ္းတြင္ ေရေျမာင္းတစ္ခုကို ျဖတ္ေက်ာ္စဥ္ ထိုေရေျမာင္းထဲမွ မိေက်ာင္းတစ္ေကာင္ ႐ုတ္တရက္ေပၚလာၿပီး ကိုက္သတ္သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
ေသဆံုးသူႏွင့္အတူ အေဖာ္အျဖစ္ လိုက္ပါခဲ့သူမွာမူ လြတ္ေျမာက္သြားခဲ့ၿပီး အနီးအနား႐ွိ ႐ြာသားမ်ားထံ အလ်င္အျမန္ အေၾကာင္းၾကားခဲ့ရာ စက္ေလွမ်ားျဖင့္ လိုက္လံ႐ွာေဖြခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္တစ္ေန႔မွပင္ အဆိုပါ မိေက်ာင္းအား အေသ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့သည္ဟု ထိုသတင္းက ဆိုသည္။
အေသဖမ္းမိသည့္ ၅ မီတာခန္႔ ႐ွည္လ်ားေသာ ထိုမိေက်ာင္း၏ ၀မ္းဗိုက္အား ေဒသခံ အာဏာပိုင္မ်ား ေ႐ွ႕ေမွာက္တြင္ ခြဲ၍ ႐ွာေဖြရာ ေသဆံုးသူ၏ ခႏၶာကိုယ္အား ေတြ႕ရသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ထိုင္းႏိုင္ငံေရာက္ ျမန္မာလုပ္သားမ်ားအတြက္ပါ
ျမ၀တီယာယီျမန္မာႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရးရံုးမွ ထုတ္ေပးေနပါၿပီ နမူနာပါ
ကုသိုလ္ျပဳပါ၏
သီရိလကၤာဒီမိုကရက္တစ္ ဆိုရွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ ကႏၵီၿမိဳ႕မွ အႏုရဌပူရ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈေဒသရွိ မဟာေစတီႏွင့္မဟာေဗာဓိပင္
ကၽြန္ေတာ္တို႕ ၾကားဖူးတဲ့တရားေတာ္တစ္ခုထဲက အေၾကာင္းေလးတစ္ခုေလာက္ေျပာျပခ်င္ပါတယ္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဗုဒၶဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္ကေပါ့ဗ်ာ ဘုရားရွင္ဟာ ေနာက္လိုက္သံဃာေတာ္အပါး ၅၀၀နဲ႕ ေဒသစာရီၾကြခ်ီေတာ္မူေနတဲ့အခ်ိန္ေပါ့ အဲဒီမွာ ဘုရားရွင္နဲ႕ သံဃာေတာ္ေတြကို ျပဳစုအလုပ္အေကၽြးျပဳခ်င္တဲ့ လွဴခ်င္တန္းခ်င္တဲ့သူေတြဟာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ကို လာတဲ့သူေတြဟာ ဘုရားရွင္နဲ႕သံဃာေတာ္ေတြမရွိေတာ့ သူတို႕လွဴဖို႔ယူလာတဲ့ လွဴဖြယ္ပစၥည္း အစုစုတို႕ကို ဘယ္မွာလွဴးဒါန္းရမွန္းမသိၾကေတာ့ဘူး ဒါေၾကာင့္ သူတို႕ဟာ ျပန္ယူလို႕ရတာေတာ့ျပန္ယူတာေပါ့ ဒါေပမယ့္ ပန္း၊သစ္သီး အစရွိသျဖင့္ ေပါ့ ဒီလိုအရာေတြကေတာ့ထားလို႕လဲမရေတာ့ဘူးေလ ဒါေၾကာင့္လမ္းမွာဘဲလႊင့္ပစ္ၾကတာေပါ့ ဒါေတြကို ေနာက္ပိုင္းဘုရားရွင္က သိေတာ္မူေတာ့ ငါကိုယ္ေတာ္ျမတ္နဲ႕ သံဃာေတာ္ေတြမရွိလည္း လွဴခ်င္တဲ့သူေတြဟာ မဟာေဗာဓိပင္ကို လွဴဒါန္းႏိုင္ေၾကာင္း မိန္႕ၾကားေတာ္မူပါတယ္ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြဟာ ေညာင္ရြက္ပံုေလးေတြကို ဘုရားစဥ္မွာထားၾကတာပါ ........ဘာေၾကာင့္ဒါကိုေျပာေနရလဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္က မဟာေဗာဓီပင္ကိုျမင္ဘူးေအာင္ျပမလို႕ပါ စိတ္၀င္စားရင္ေပါ့ မဟာေဗာဓိပင္နဲ႕ မဟာေစတီေတာ္ပါခင္ဗ်ာ
သီရိလကၤာဒီမိုကရက္တစ္ ဆုိရွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ ကႏၵီၿမိဳ႕မွျဖစ္ပါတယ္
(သီရိလကၤာ ဒီမိုကရက္ ဆိုရွယ္လစ္သမၼတႏိုင္ငံ လူဦးရည္၏ (၆၉ဒသမ၃)ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေဒရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ သံဃာဂိုဏ္းႀကီး (၃)ဂိုဏ္းရွိၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ျမန္မာႏိုင္ငံမွဆင္းသက္လာေသာ ရာမညနိကာယႏွင့္ အမရပူရနိကာယတို႕ျဖစ္ၾကသည္။ သီရိလကၤာႏိုင္င့၏ ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ကိုလံဘိုျဖစ္ျပီး ဒုတိယျမိဳ႕ေတာ္မွာကႏၵီျဖစ္သည္။ အႏုရဌပူရၿမိဳ႕သည္ ျမန္မာႏိုင္င့မွ ပုဂံျမိဳ႕ကဲ့သို႕ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈေဒသ တစ္ခုျဖစ္သည္။ အႏုရဌပူရၿမိဳ႕ကိုနန္းၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ ပံသုကမၻာရ(Pandukabhaya)ဘုရင္က (ဘီစီ-၃၈၀)တြင္ တည္ေထာင္သည္။ အႏုရဌပူရၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးသည္ (ေအဒီ၁၀၀၀)ျပည့္ႏွစ္ထိတိုင္ ဆင္ဟာလီ ဘုရင္မင္းဆက္(၁၉၉)ဆက္တိုင္ ထီးနန္းဆက္ခံသည့္ နန္းၿမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္တည္ရွိခဲ့သ္ည။ထိုမွတဆင့္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို Palonnaruwa သို႕ေျပာင္းေရႊ႕တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ဘုရင္ Dutugemunuမင္းျပဳစိုးစံခ်ိန္(ဘီစီ-၁၆၁ မွ၁၃၇)တြင္ ဗုဒၶဘာသာသည္ အထြတ္အထိပ္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။အႏုရဌပူရ မင္းဆက္၏ သက္တမ္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း (၁၅၀၀)ၾကာျမင့္ခဲ့သည္။ အႏုရဌပူရၿမိဳ႕တြင္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၏ အျမင့္ဆံုးရပ္ေတာ္မူဘုရားမ်ား ၊နန္းေတာ္မ်ား၊ဘုရားေက်ာင္းကန္မ်ား၊ေရခ်ိဳးကန္ေတာ္မ်ား ႏွင့္ မဟာေဗာဓိပင္တို႕ကိုေတြ႕ျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။
ထူးသူ ဖူးေစဗ်ာ
ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ပါ ကႏၵီၿမိဳ႕ စြယ္ေတာ္တိုက္အတြင္းက ဗုဒၶျမတ္စြယ္ေတာ္ကိုဤသို႕ဖူးေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္ ထူးျမတ္လွ
ပါတယ္ လူတိုင္းဖူးခြင့္မရသလို ဓါပံုလဲ ရိုက္ခြင့္မရွိပါဘူး စြယ္ေတာ္ေလးဆူထဲက လူ႕ျပည္တြင္ရွိေသာ စြယ္ေတာ္
ႏွစ္ေခ်ာင္းမွ တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္ ထိုက္သူပန္ေစ
ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးအား ၾကည္ညိုစြာ ဖူးေမွ်ာ္ႏိုင္
ျမန္မာျပည္၏ တန္ခိုးႀကီး ဘုရားျဖစ္တဲ့ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးပါခင္ဗ်ာ အမ်ားတခါဖူးေမွ်ာ္ႏိုင္ရန္ ဒါနျပဳပါ၏
အာဖရိကတိုက္ျပည္သူ သန္း ၂၀ ေက်ာ္အေရးေပၚ ရိကၡာလိုအပ္
ကင္ညာ၊အီသီယိုပီးယား၊ယူဂႏၵာ၊ဆိုမာလီယာႏွင့္ ဆူဒန္စေသာ အာဖရိကတိုက္ ေရွ႕ပိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ မိုးေခါင္မႈႏွင့္ စက္မက္ျဖစ္္ပြားမႈတို႕ေၾကာင့္ ျပည္သူသန္း(၂၀)ေက်ာ္အေရးေပၚစားနပ္ရိကၡာ အကူအညီမ်ား လိုအပ္ေနေၾကာင္း ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးအဖြဲ႕(အက္ဖ္ေအအို)က ႏို၀င္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႕က ေၾကညာထားပါတယ္ အာဖရိကတိုက္ အေရွ႕ပိုင္းေဒသအမ်ားအျပားတြင္ မိုးေခါင္ေရရွားသျဖင့္ သီးႏွံအထြက္ႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းကာ ကၽြဲႏြား စားက်က္မ်ားေျခာက္ေသြ႕မႈ၊စစ္မက္ျဖစ္ပြားမႈ အရွိန္တိုးလာျခင္း ၊ကုန္သြယ္မႈဖရိုဖရဲျဖစ္ျခင္းႏွင့္ စားေသာက္ကုန္ေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင့္မားလာျခင္းေၾကာင့္ ျပည္သူတို႕၏ စားေသာက္ေရး အေျခအေနမ်ား စိုးရိမ္ဖြယ္ ျဖစ္လာရသည္ဟုလည္း အက္ဖ္ေအအို ေၾကျငာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားပါတယ္
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေအာက္တိုဘာအတြင္း မီးေလာင္မႈကေတာ့့
ေအာက္တိုဘာလအတြင္း ႏိုင္င့တ၀န္းမွာ မီးေလာင္မႈ (၃၆)ႀကိမ္ျဖစ္ပြားခံပါတယ္ ။ မီးဖိုမီး/ေပါ့စမီးက(၁၈)ႀကိမ္၊ အလိုအေလ်ာက္မီးက (၁)ႀကိမ္ ၊ လွ်ပ္စစ္မီးက (၁၅)ႀကိမ္၊ မိုးၾကိဳးပစ္(၁)ႀကိမ္၊ မသာမာသူရႈိ႕မီးက(၁)ႀကိမ္ပါ၀င္ပါတယ္။အဲမီးေလာင္လို႕ပ်က္တာကေတာ့ အိမ္ေျခအေဆာက္အအံု(၁၀)လံုးမီးေလာင္ခံရျပီး မီးေဘးဒုကၡသည္ (၃၂)အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္ ။မီးေလာင္မႈအႀကိမ္အေနျဖင့္ မႏၱေလးတိုင္းမွာ အမ်ားဆံုး၊ ရန္ကုန္တိုင္းမွာဒုတိယအမ်ားဆံုး၊စစ္ကိုင္းတိုင္းနဲ႕ရွမ္းျပည္နယ္တို႕ကေတာ့ တတိယအမ်ားဆံုးဘဲျဖစ္ပါတယ္။မီးေလာင္ဆံုးရႈံးမႈအေနနဲ႕ေျပာရရင္ ကရင္ျပည္နယ္က ဆံုးရႈံးမႈအမ်ားဆံုး၊ ရန္ကုန္တိုင္းက ဒုတိယ၊ကခ်င္ျပည္နယ္က တတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္ျပီး မီးေလာင္မႈအမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ မႏၱေလးတိုင္းဟာ မီးေလာင္မႈ (၁၃)ႀကိမ္အနက္(၇)ႀကိမ္မွာ မီးဖိုမီးအပါ၀င္ ေပါ့ဆမႈေၾကာင့္ေလာင္ခဲ့ရတဲ့မီးမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာတင္ျပလိုက္ပါတယ္။
ေဆးရံုကို လူနာေရာက္ေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေတြက က် ရင္ေတြလည္းတုန္ေနတာေပါ့ ။၀ဲဘက္လက္ေကာက္၀တ္မွ တညီတညာတည္း အရိုးျပတ္ေနာ လက္သန္းဘက္မွာ အေရျပား လက္မအရြယ္ျဖင့္ ဆက္ေနခဲ့ပါတယ္ ျပတ္ေသာလက္ေခ်ာင္းမ်ား ၊လက္ဖ၀ါးမ်ား မွာလည္း ေအးဆက္ျပီးျပာႏွမ္းေနေတာ့ လူနာမိသားစုကလည္း မိတ္ေဆြတို႕သိတဲ့အတိုင္း ျပန္ဆက္လို႕မမယ္လို႕ ဘယ္ထင္ေတာ့မလဲေပါ့ဗ်ာ ဒါေပမယ့္ အဲဒါကသူ႕မိသားစုေတြနဲ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ အထင္ကိုးဗ် မေကြးျမိဳ႕ သင္ၾကားေရးေဆးရံုက ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို ေျပာင္းျပန္လွန္ျပစ္လုိက္တယ္ဆိုရမယ္ေပါ့ အခုဆိုရင္ အဲလူနာရဲ႕လက္ေခ်ာင္းေလးေတြက ေကြးႏိုင္ ဆန္႕ႏိုင္ေတာင္ျဖစ္ေနျပီဗ် သတင္းအျပည့္စံုကိုေတာ့ေနာက္ရက္ၾကမွဘဲေျပာေတာ့မယ္ဗ်ာ အိပ္ခ်င္ေနလို႕ပါ
လက္ေကာက္၀တ္ျပတ္သြားတာကိုျပန္ဆက္သတဲ့
ျဖစ္စဥ္ေလးက ဒီလိုဗ် သတင္းေပါ့ မေကြးျမိဳ႕နယ္ကံသာေက်းရြာမွ အသက္(၂၁)အရြယ္ရွိ ေမာင္မင္းသူဟာ ထင္းခုတ္ရင္း လက္၀ဲဘယ္ဘက္အား ထင္းခုတ္ဓါးနဲ႕ ခုတ္မိတယ္ေပါ့ဗ်ာ အဲဒါလက္ေကာက္၀တ္ကေနျပတ္သြားတယ္ဗ် ပံုပါျပထားတယ္
ကၽြန္မ ေနျပည္ေတာ္ကို ေရာက္ေတာ့ ကဗ်ာေလးတစ္ပုဒ္ကို သတိရလို႕ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္ မိုက္တယ္ေနာ္
ဒို႕မေပ်ာ္
ခ်စ္သူမျမင္ရရင္ ရင္မွာတမ်ိဳး
လြမ္းမိုးေတြသာေဆြးၿဖိဳးရြာသည္
ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒို႕မေပ်ာ္
ဒို႕မေပ်ာ္
ခ်စ္သူမျမင္ရရင္ ရင္မွာတမ်ိဳး
လြမ္းမိုးေတြသာေဆြးၿဖိဳးရြာသည္
ေနျပည္ေတာ္မွာ ဒို႕မေပ်ာ္
ကၽြန္ေတာ္လည္းအညာသားဆိုေတာ့ အကိုအရာေတာ္ဆီက သဘာ၀ အျပစ္ကင္းတဲ့ အညာဓေလ့ပံုေလးေတြကို
ယူထားလိုက္တယ္ သတိရတယ္ဗ်ာ အျပစ္ကင္းတဲ့ ရိုးရွင္းလြန္းတဲ့နယ္ေျမေလးပါ
သင္ခန္းစာေလးကိုဆက္လိုက္ၾကရေအာင္
သင္ခန္းစာရယ္လို႕ေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့ဗ်ာ ဒါေပမယ့္ အဂၤလိပ္စာနာမည္ေရးနည္းနမူနာေလးေတြပါ
ဗ်ည္း-ဗ်ည္းတြဲႏွင့္ သရေပါင္းနမူနာ
ka=ကာ ကာ ကား ka=ကု ကူ ကူး Ke=ေက ေက့ ေကး Ke=Kai ကဲကဲ့ Kaw=ေကာ့ ေကာ္ ေကာ
Kan=ကံကံ့ (Kant=ကံ)
Kya=က် က်ာ က်ား Kyi=က်ိ က်ီ က်ီး Kyu=က်ဳ က်ဴ က်ဴး Kye=ေက်႕ ေက် ေက်း Kye(kyai)=က်ဲက်ဲ႕
Kyaw=ေက်ာ ေက်ာ့ေက်ာ္ Kyan=က်ံက်ံ႕ (Kyant=က်ံ႕) Kwa=ကြ ကြာ ကြား kwai=ကြိ ကြီ ကြီး
kwe=ေကြ႕ ေကြ ေကြး Kwe(Kwai)=ကြဲ ကြဲ႕ Kun=ကြံ ကြံ႕(Kwanဟုမေရးရ)
ဗ်ည္းႏွင့္အသတ္ေပါင္းပံု နမူနာ
ket=ကတ္ kin=ကင့္ ကင္ ကင္း (Kint=ကင့္) Kit=ကစ္ ki(Kee)=ကည္ ကည့္ကည္႕ Kat=ကတ္ကပ္
ဗ်ည္း-ဗ်ည္းတြဲႏွင့္ သရေပါင္းနမူနာ
ka=ကာ ကာ ကား ka=ကု ကူ ကူး Ke=ေက ေက့ ေကး Ke=Kai ကဲကဲ့ Kaw=ေကာ့ ေကာ္ ေကာ
Kan=ကံကံ့ (Kant=ကံ)
Kya=က် က်ာ က်ား Kyi=က်ိ က်ီ က်ီး Kyu=က်ဳ က်ဴ က်ဴး Kye=ေက်႕ ေက် ေက်း Kye(kyai)=က်ဲက်ဲ႕
Kyaw=ေက်ာ ေက်ာ့ေက်ာ္ Kyan=က်ံက်ံ႕ (Kyant=က်ံ႕) Kwa=ကြ ကြာ ကြား kwai=ကြိ ကြီ ကြီး
kwe=ေကြ႕ ေကြ ေကြး Kwe(Kwai)=ကြဲ ကြဲ႕ Kun=ကြံ ကြံ႕(Kwanဟုမေရးရ)
ဗ်ည္းႏွင့္အသတ္ေပါင္းပံု နမူနာ
ket=ကတ္ kin=ကင့္ ကင္ ကင္း (Kint=ကင့္) Kit=ကစ္ ki(Kee)=ကည္ ကည့္ကည္႕ Kat=ကတ္ကပ္
နာမည္ေလးေတြကို အဂၤလိပ္လိုေရးတတ္ေအာင္ ေလ့လာၾကစို႕
အဂၤလိပ္လို ျမန္မာနာမည္ေလးေတြကို မွန္ကန္ေအာင္ ေရးတတ္ဖို႕ အလြယ္ဘူးဗ် အခုကၽြန္ေတာ္တင္ျပေပးလိုက္တဲ့ သင္ခန္းစာေလးေတြကို ေလ့လာၾကည့္ပါဗ်ာ နဲနဲပါးပါးေတာ့ အေထာက္အကူျဖစ္မွာေသျခာပါတယ္
သင္ခန္းစာ ၁
ျမန္မာ ဗ်ည္းသက္သက္ (၃၂)လံုး
က=K ခ=Kh ခ=K ဂ/ဃ=G င=Ng စ/ဆ=S ဇ/စ်=Z ည=Ny ဋ/တ=T ထ/ဌ=Ht ထ=T ဒ/ဓ/ဍ/ဎ=D န/ဏ=N ပ=P ဖ=Ph ဖ=P ဗ/ဘ=B မ=M ယ=Y ရ=R လ/ဠ=L ၀=W သ=Th ဟ=H ဒါေလးေတြကို မွတ္ထားပါ ဒါက ရိုးရိုးေလးေတြပါ့ဗ်ာ
သင္ခန္း အဆက္ေလးေပါ့ဗ်ာ
၁။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္ဆံုးမွY ဆက္ေပးရင္ “ယရစ္“ယပင့္“ ျဖစ္တယ္ဗ်
ဥပမာ။ Ky=က်/ၾက Ph=ပ်/ျပ By=ဗ်/ျမ Gy =ဂ် Phy=ဖ်/ျဖ My=မ်/ျမ
၂။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွာ W ဆက္ေပးရင္ “၀ဆြဲ” ျဖစ္တယ္
ဥပမာkw =ကြ Khw=ခြ Gw=ဂြ Sw=စြ/ဆြ Zw= ဇြ/စြ် Lw=လြ Ng=ငြ Dw=ဒြ
၃။ဗ်ည္းတစ္လံုးေရွ႕မွာ H ထား၍ ေရးလွ်င္ေတာ့ “ဟထိုး” ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။ Hng=ငွ Hny=ညွ Hn=ႏွ/ဏွ Hm=မွ
သင္ခန္းစာ အဆက္ေလးေနာ္
၄။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွ YW ဆက္ေပးရင္“ယပင့္၀ဆြဲ” “ရရစ္၀ဆြဲ”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Kyw=ကၽြ/ၾကြ Pyw=ပၽြ/ျပြ Myw=မၽြ/ျမြ
၅။ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင့္ ဗ်ည္းေနာက္က Y ဆက္ေပးလွ်င္“ယပင့္ဟထိုး” “ယရစ္ဟထိုး”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Hmy=မွ်/ျမ Hly=လွ်
၆။ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင့္ ဗ်ည္းေနာက္က W ဆက္ေပးလွ်င္ “ဟထိုး၀ဆြဲ”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Hnw=ႏႊ Hlw=လႊ Hmw=မႊ
မွတ္ခ်က္။ ။အ ထက္ပါနမ ူနာအတိုင္းပင္ ယပင့္/ရရစ္/ဟထိုး/၀ ဆြဲ ျဖစ္ႏိုင္သာဗ်ည္း မ်ားႏွင့္ ပူးတြဲေလ့က်င့္ပါ
ကာရန္သရမ်ား
a=အ/အာ/အား i= အိ/အီ/အီး u=ဥ/ဦ/ဦး
(ar=အာ/အား) (ee=အီ/အီး) (oo=ဦ/ဦး)
e=ေအ/ေအ့/ေအး e=အဲ/အဲ့/အယ္
(ay-aye=ေအ/ေအ့/ေအး) (ai= အဲ/အဲ့/အယ္)
aw=ေအာ့/ေအာ္/ေအာ/ an= အံ/အံ့
အကၡရာအသတ္မ်ား
et=က္ in=င့္ it=စ္ i,(ee)=ည္ int=င့္ an=န္/မ္ ai(e)=ယ္ at=တ္/ပ္ ant=န္/မ့္
သရႏွင့္အသတ္မ်ား
eik=-ိတ္/-ိပ္(လံုးတင္တသတ္/လံုးတင္ပသတ္)
ein=-ိန္/-ိမ္(လံုးတင္နသတ္/လံုးတင္မသတ္)
ok(oke)=-ဳတ္/-ဳပ္(ေခ်ာင္းငင္တသတ္/ေခ်ာင္းငင္ပတတ္)
on(one,ohn)= -ဳန္/-ဳမ္( ေခ်ာင္းငင္နသတ္/ေခ်ာင္းငင္သတ္)
auk=ေ-ါက္(သေ၀ထိုးေရးခ်ကသက္)
aung=ေ-ါင္(သေ၀ထိုးေရးခ်ငသတ္)
aik=-ိဳက္(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္ကသတ္)
aine(ine)=-ိဳင္(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္ငသတ္)
0(oe,oh)=-ိဳ(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္)
စာလံုးေပါင္းေရးျခင္း
အထက္ပါဗ်ည္းသက္သက္မ်ား ဗ်ည္းတြဲမ်ားႏွင့္ ကာရန္သရ၊အကၡရာအသတ္၊သရႏွင့္ အသတ္မ်ားကို မွတ္မိေအာင္ ေလံက်င့္ထားပါ။ ေလ့က်င့္ျပီးေနာက္
ဗ်ည္းသက္သက္ ဗ်ည္းတြဲမ်ားေနာက္တြင္ ကာရန္သရမ်ား ကိို လည္ေကာင္း၊အကၡရာအသတ္မ်ားကိုလညး္ေကာင္း၊သရႏွင့္ အသတ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း
ထား၍ ေရးလွ်င္ ျမန္မာသင္ပုန္းႀကီးတစ္အုပ္လံုးျပီးေတာ့သည္။ အထူးသတိျပဳရမည္မွာ က၊ကာ၊ကား သံုးလံုးသည္ ျမန္မာအသံတြင္ မတူေသာ္လည္း အဂၤလိပ္
ဘာသာ၌ Ka တစ္လံုးထဲ၊တစ္ မ်ိဳးထဲျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္။ ဤနည္းတူ ျမန္မာစာကြဲလြဲေသာ္လည္း အဂၤလိပ္စာတြင္ တူေနေသာတျခား စာလံုးေပါင္း
မ်ားကိုလည္း သတိျပဳမိပါေစ။ေအာက္ျမစ္ေရွ႔က ၀ တ္ဆံေပါက္မ်ားအတြက္ အထူးမရွိေပ။ ေအာက္ျမစ္အတြက္ ဤစာအုပ္တြင္ T =တီကိုအသတ္ေနာက္တြင္
ထား၍ ေရးျပထားသည္။
သင္ခန္းစာ ၁
ျမန္မာ ဗ်ည္းသက္သက္ (၃၂)လံုး
က=K ခ=Kh ခ=K ဂ/ဃ=G င=Ng စ/ဆ=S ဇ/စ်=Z ည=Ny ဋ/တ=T ထ/ဌ=Ht ထ=T ဒ/ဓ/ဍ/ဎ=D န/ဏ=N ပ=P ဖ=Ph ဖ=P ဗ/ဘ=B မ=M ယ=Y ရ=R လ/ဠ=L ၀=W သ=Th ဟ=H ဒါေလးေတြကို မွတ္ထားပါ ဒါက ရိုးရိုးေလးေတြပါ့ဗ်ာ
သင္ခန္း အဆက္ေလးေပါ့ဗ်ာ
၁။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္ဆံုးမွY ဆက္ေပးရင္ “ယရစ္“ယပင့္“ ျဖစ္တယ္ဗ်
ဥပမာ။ Ky=က်/ၾက Ph=ပ်/ျပ By=ဗ်/ျမ Gy =ဂ် Phy=ဖ်/ျဖ My=မ်/ျမ
၂။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွာ W ဆက္ေပးရင္ “၀ဆြဲ” ျဖစ္တယ္
ဥပမာkw =ကြ Khw=ခြ Gw=ဂြ Sw=စြ/ဆြ Zw= ဇြ/စြ် Lw=လြ Ng=ငြ Dw=ဒြ
၃။ဗ်ည္းတစ္လံုးေရွ႕မွာ H ထား၍ ေရးလွ်င္ေတာ့ “ဟထိုး” ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။ Hng=ငွ Hny=ညွ Hn=ႏွ/ဏွ Hm=မွ
သင္ခန္းစာ အဆက္ေလးေနာ္
၄။ဗ်ည္းတစ္လံုးေနာက္မွ YW ဆက္ေပးရင္“ယပင့္၀ဆြဲ” “ရရစ္၀ဆြဲ”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Kyw=ကၽြ/ၾကြ Pyw=ပၽြ/ျပြ Myw=မၽြ/ျမြ
၅။ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင့္ ဗ်ည္းေနာက္က Y ဆက္ေပးလွ်င္“ယပင့္ဟထိုး” “ယရစ္ဟထိုး”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Hmy=မွ်/ျမ Hly=လွ်
၆။ဗ်ည္းေရွ႕က H ႏွင့္ ဗ်ည္းေနာက္က W ဆက္ေပးလွ်င္ “ဟထိုး၀ဆြဲ”ျဖစ္တယ္
ဥပမာ။Hnw=ႏႊ Hlw=လႊ Hmw=မႊ
မွတ္ခ်က္။ ။အ ထက္ပါနမ ူနာအတိုင္းပင္ ယပင့္/ရရစ္/ဟထိုး/၀ ဆြဲ ျဖစ္ႏိုင္သာဗ်ည္း မ်ားႏွင့္ ပူးတြဲေလ့က်င့္ပါ
ကာရန္သရမ်ား
a=အ/အာ/အား i= အိ/အီ/အီး u=ဥ/ဦ/ဦး
(ar=အာ/အား) (ee=အီ/အီး) (oo=ဦ/ဦး)
e=ေအ/ေအ့/ေအး e=အဲ/အဲ့/အယ္
(ay-aye=ေအ/ေအ့/ေအး) (ai= အဲ/အဲ့/အယ္)
aw=ေအာ့/ေအာ္/ေအာ/ an= အံ/အံ့
အကၡရာအသတ္မ်ား
et=က္ in=င့္ it=စ္ i,(ee)=ည္ int=င့္ an=န္/မ္ ai(e)=ယ္ at=တ္/ပ္ ant=န္/မ့္
သရႏွင့္အသတ္မ်ား
eik=-ိတ္/-ိပ္(လံုးတင္တသတ္/လံုးတင္ပသတ္)
ein=-ိန္/-ိမ္(လံုးတင္နသတ္/လံုးတင္မသတ္)
ok(oke)=-ဳတ္/-ဳပ္(ေခ်ာင္းငင္တသတ္/ေခ်ာင္းငင္ပတတ္)
on(one,ohn)= -ဳန္/-ဳမ္( ေခ်ာင္းငင္နသတ္/ေခ်ာင္းငင္သတ္)
auk=ေ-ါက္(သေ၀ထိုးေရးခ်ကသက္)
aung=ေ-ါင္(သေ၀ထိုးေရးခ်ငသတ္)
aik=-ိဳက္(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္ကသတ္)
aine(ine)=-ိဳင္(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္ငသတ္)
0(oe,oh)=-ိဳ(လံုးတင္ေခ်ာင္းငင္)
စာလံုးေပါင္းေရးျခင္း
အထက္ပါဗ်ည္းသက္သက္မ်ား ဗ်ည္းတြဲမ်ားႏွင့္ ကာရန္သရ၊အကၡရာအသတ္၊သရႏွင့္ အသတ္မ်ားကို မွတ္မိေအာင္ ေလံက်င့္ထားပါ။ ေလ့က်င့္ျပီးေနာက္
ဗ်ည္းသက္သက္ ဗ်ည္းတြဲမ်ားေနာက္တြင္ ကာရန္သရမ်ား ကိို လည္ေကာင္း၊အကၡရာအသတ္မ်ားကိုလညး္ေကာင္း၊သရႏွင့္ အသတ္မ်ားကိုလည္းေကာင္း
ထား၍ ေရးလွ်င္ ျမန္မာသင္ပုန္းႀကီးတစ္အုပ္လံုးျပီးေတာ့သည္။ အထူးသတိျပဳရမည္မွာ က၊ကာ၊ကား သံုးလံုးသည္ ျမန္မာအသံတြင္ မတူေသာ္လည္း အဂၤလိပ္
ဘာသာ၌ Ka တစ္လံုးထဲ၊တစ္ မ်ိဳးထဲျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္။ ဤနည္းတူ ျမန္မာစာကြဲလြဲေသာ္လည္း အဂၤလိပ္စာတြင္ တူေနေသာတျခား စာလံုးေပါင္း
မ်ားကိုလည္း သတိျပဳမိပါေစ။ေအာက္ျမစ္ေရွ႔က ၀ တ္ဆံေပါက္မ်ားအတြက္ အထူးမရွိေပ။ ေအာက္ျမစ္အတြက္ ဤစာအုပ္တြင္ T =တီကိုအသတ္ေနာက္တြင္
ထား၍ ေရးျပထားသည္။
